. 

 

 

CÀO DĂN DẮT

 

Đức Phổ là một huyện phía Nam của Tỉnh Quảng Ngãi, được bao bọc bởi nhiều con sông, và có chiều dài bờ biển khoảng 40 km, lại có hai cửa biển Sa Huỳnh và Mỹ Á cùng nhiều ao, đầm nên món ngon về thủy hải sản không hiếm. Các món ăn chính từ nguồn cá, tôm, cua, sò, ốc… rất phong phú. Đặc biệt ở Quảng Ngãi có một loại hến nhỏ, con lớn nhất cũng chỉ to bằng móng tay, người dân địa phương gọi là con dăn dắt. Chúng sinh sống dưới đáy cát vùng hạ lưu của các con sông như: Trà Khúc, sông Vệ, sông Thoa….

Muốn bắt được con dăn dắt cũng không phải là một việc đơn giản. Vì ốc sinh sống ở vùng nước lợ, vùi sâu dưới đất cát gần cửa sông nên để bắt được ốc người dân phải đợi con nước ròng, và phải có dụng cụ đặc biệt. Đó là một cây sào tre dài độ 2m5, đầu gốc được chẻ tách làm đôi và căng ngang bằng một lưỡi thép mỏng có độ dài khoảng 30-40cm và rộng chừng 3-4 cm. Một tấm lưới có lổ lưới thật dày chỉ đủ để lọt cát và những hòn sỏi nhỏ, được mắc vào lưỡi thép và hai thanh tre chẻ đôi của cây sào, làm thành một cái bọc như cái vợt.

Hễ nước sông ròng vào lúc nào, có khi nửa đêm có khi gần sang, người đi cào dăn dắt lội ra giữa sông thả cái vợt lưới xuống nước, thân sào tì vào vai, kéo đi lui. Cứ đi được một đoạn lại nhấc cái vợt lên cho cát, sỏi rơi ra chỉ để lại những con dăn dắt xinh xinh be bé còn nằm lại trong vợt. Khi vợt đã căng đầy hến, người ta đổ chúng vào một cái thau đang được cột dây thả trôi bên cạnh hoặc vào cái bao tải mang theo bên người. Nghề cào dăn dắt thật là vất vã. Ngày nào cũng ngâm mình dưới sông.

Những thúng dăn dắt được đem về ngâm qua nước lạnh một đêm để chúng nhả hết chất bùn trong ruột ra. Sau đó, người ta đem trụng (luộc) qua nước sôi, đãi vỏ, chỉ để lại cái ruột đem bán ở chợ.

Ruột dăn dắt mua về, bạn chỉ việc phi hành mỡ cho thật thơm đổ chén dăn dắt vào xào, nêm nếm cho vừa ăn rồi cho thêm một ít hành ngò, rau húng quế và dăm lát ớt đỏ là bạn đã có một món ăn vừa rẻ tiền, vừa ngon. Dùng miếng bánh tráng còn đang nóng giòn xúc vào đĩa dăn dắt đang bốc hơi thơm nức mùi gia vị đưa vào miệng mà thưởng thức thì không còn gì khoái khẩu hơn. Miếng bánh tráng giòn rụm đi kèm với cái dai dai, rắn chắc của thịt dăn dắt, thêm vào đó là cái béo, cái cay cái ngọt của món ăn thấm dần vào vị giác tạo nên một sự thích thú khó tả. Nếu ăn món dăn dắt này mà có them một ly rượu đế thì trên cả tuyệt vời!

Nghe nói, ngày nay món ăn dân dã này rất được người thành phố ưa thích vì đã quá ngán thịt gà và thịt heo công nghiệp.

 Trần Đình Thư
Canada, August 10, 2018