ĐÀO NGŨ
Thằng Minh bật cười khà khà.
Chúng tôi theo trục đường chính đi hết cái xóm nhỏ, lại băng qua một vùng đất trống nữa thì gặp ngay con đường trải nhựa. Chẳng biết có phải là đường Quốc lộ 19 hay không, nhưng thấy nó chạy theo chiều mặt trời mọc và mặt trời lặn nên nhằm theo hướng mặt trời đang lên mà đi. Đi một đoạn cũng chẳng gặp chiếc xe nào để về xuôi. Trong lòng bọn tôi bỗng dưng có dự cảm không ổn. Nếu lỡ đơn vị phát hiện có người đào ngũ cho xe đuổi theo thì nguy to. Nghĩ thế, hai đứa vội đi băng qua đường, rồi đi xa một đoạn nữa về hướng Nam. Cũng may là đi thêm chừng vài kilomet thì bắt gặp con đường mòn chạy song song với con lộ. Lúc bấy giờ mặt trời đã lên cao. Suốt nửa đêm và nửa ngày chạy trốn bụng dạ tôi lên cơn cồn cào dữ dội. Tôi có tật xấu chứng đói, nhịn ăn lâu là tay chân run rẩy. Đúng lúc đó nhìn thấy một trái bắp khô bị bánh xe bò cán bẹp dí trên nền đường đất đỏ, tôi cúi xuống nhặt lên, phủi bụi đất, và lảy vài hột cho vào miệng nhai ngon lành. Đưa phần còn lại cho thằng Minh, nhưng nó không lấy. Tôi từ từ ăn hết cả trái bắp.
Con đường mòn hướng về phía đông, nhưng lại chạy lên khu đồi tranh. Lúc đến chân đồi chúng tôi gặp được chị người Thượng đang gánh một gánh tranh nặng trĩu đi ngược chiều. Chúng tôi dừng lại hỏi thăm đường về xuôi. Nhưng chị lắc đầu tỏ vẻ không biết. Không ngờ chị lại ngó thấy đôi chân tôi rướm máu, bước đi khập khừng, liền cởi đôi dép cao su đang mang, đưa cho tôi. Tôi không nhân, nhưng chị quyết cho nên không lấy lại mà gánh gánh tranh đi nhanh xuống đồi. Chị ấy đội nón lá, chiếc khăn màu trắng che kín cả mặt chỉ chừa lại đôi mắt nên tôi cũng không biết ân nhân của mình mặt mũi ra sao. Tôi chỉ còn biết rối rít nói tiếng cảm ơn phía sau lưng chị.
Minh và tôi đi lên đồi tranh. Trời đang giữa trưa, hôm nay lại nắng chang chang. Khắp chung quanh, rừng tranh ngút ngàn. Một màu vàng úa của lá tranh lan xa tưởng chừng vô tận. Cỏ tranh có chỗ cao lên tới ngực. Con đường đến đây cũng hết. Mặt trời đang đứng bóng, không một chút gió. Nóng hầm hập. Chúng tôi mất phương hướng trong rừng tranh bạt ngàn.
Sau một hồi đi lung tung cũng không cách nào thoát ra khỏi ma trận của rừng tranh, tôi tuyệt vọng, tìm một khoảng đất trống ngồi nghỉ mệt. Đói và khát. Hai đứa im lặng, chẳng ai nói với ai điều gì. Ngồi nghỉ một lát, người đã dễ chịu tôi bảo thằng Mình:
- Mày nhìn xung quanh xem có cái cây cao nào không.
Nó đảo mắt nhìn quanh, rồi chỉ cho tôi thấy, không xa lắm có một cái cây dường như đã chết khô, có hai nhánh chọc thẳng lên trời. Tôi bảo nó tiến về phía đó. Đến nơi thì ra cái cây rụng lá chứ không phải chết. Tôi trèo lên cây và nhìn khắp nơi. Phía xa, gần một khu rừng, dường như có một con đường đất đỏ. Một chiếc xe ben chở gỗ từ trong rừng chạy ra. Tôi mừng quá reo to lên, kêu thằng Minh trèo lên chỉ cho nó thấy. Hai đứa tôi rẽ tranh, lao về hướng đó. May mà tôi có đôi dép của chị người Thượng cho. Nếu không, băng qua đồi tranh ấy cũng là một điều gian nan.
Con đường đất đỏ rất rộng, dấu vết xe chằng chịt. Có lẽ là lối chuyển gỗ về xuôi của một lâm trường nào đó. Nghĩ vậy, hai đứa cứ lặng lẽ đi bước đi. Trời phật phù hộ làm sao, cuối cùng con đường ấy lại dẫn ra Quốc lộ 19. Lần này thì chúng tôi quyết bám sát con lộ, không đi quá xa nữa.
Trời đã xế chiều, chúng tôi đi ngang qua một khu ruộng trồng khoai lang, hai đứa liền đào trộm mấy cũ, đem xuống bờ mương tửa sạch và ăn ngấu nghiến. Ăn xong lấy hai bàn tay làm gáo bụm nước mà uống.
Tiếp tục đi. Đến chạng vạng, chúng tôi lại gặp một thôn trang. Hai đứa đi vào làng đó đẻ tìm cái gì ăn cho đỡ đói. Chẳng bao lâu đã trông thấy trước sân một căn nhà có mấy cái vĩ tre thường dùng để phơi bánh tráng. Đúng là buồn ngủ gặp chiếu manh, hai đứa xô cổng bước vào. Chó sủa. Một chị phụ nữ xuất hiện bên cánh cửa chái bếp. Thằng Minh hỏi có bán bánh tráng không. Người đàn bà gật đầu. Chúng tôi ngỏ ý muốn mua ăn tại chỗ. Chị cho chúng tôi vào nhà. Thằng Minh kêu bốn cái bánh tráng và xin một chén nước mắm. Tuy bữa ăn quá đơn giản nhưng hôm ấy chúng tôi cảm thấy sao mà ngon lạ lùng.
Uống xong bát nước chè, Minh hỏi đường đến đèo An Khê, Chị chủ nhà cho biết nơi đây cách không xa trạm gác Song An là mấy. Nghe nói thế bọn tôi mừng muốn reo lên, nhưng cố kìm lại. Thời đó để áp dụng chính sách ‘tự cung tự cấp’ mỗi cửa ngõ giao thông của các tỉnh đều có trạm gác của công an kinh tế, chuyên bắt những người vận chuyển hàng hóa bất hợp pháp. Trạm Song An thuộc tỉnh Gia Lai – Kon Tum ngay sát chân đốc đèo An Khê. Qua khỏi đèo thuộc tỉnh Nghĩa-Bình có trạm Phú Phong.
Chúng tôi rời lò bán bánh tráng thì trời đã tối. Một cơn mưa nhỏ khiến hai đứa lạnh run. Men theo rìa phía Nam đường Quốc lộ 19, chúng tôi đến trước trạm Song An vào lúc khoảng mười giờ đêm. Còn sơm, qua trạm rất dễ bị phát hiện. Hai đứa vào một khu rừng thông để trú mưa và cũng để chợp mắt một lát, chờ nửa đêm mới vượt trạm. Chúng tôi chui vào một gốc cây thông rậm, ngồi cúi đầu bó gối chờ thời gian trôi qua chớ không sao ngủ được. Nhìn xéo qua bên kia mé lộ thấy ngọn đèn của trạm gác vẫn còn chong sáng trưng. Lâu lâu lại có một chiếc xe bị dừng lại để kiểm tra hàng hóa.
Không biết phải chờ đợi bao lâu, thằng Minh nóng ruột bảo tôi:
- Mình đi thôi! Trời mưa thế này họ không nhìn thấy mình đâu.
Tôi nghe nó nói cũng có lý. Hai đứa lò dò, khom lưng, cúi đầu thật thấp men theo các lùm bụi tiến về chân đèo An Khê. Lên đến nửa dốc thì cả hai đuối sức, Hai thằng tìm một gốc thông rậm rạp để núp vào bàn tính. Vượt đèo nửa đêm thì không dám. Đợi đến sáng mới qua đèo dễ gặp cảnh binh đón lỏng bắt về. Cách nào cũng không được! Suy đi tính lại chỉ còn chờ trời sáng đón xe đò từ Kon Tum về Quy Nhơn là khả thi.
Nửa đêm canh khuya hai thằng con trai ngồi dựa vai nhau ở một dốc đèo hoang vắng, âm u, không một ánh đèn, không một tiếng dế kêu. Trời lại mưa lâm râm khiến đứa nào cũng cảm thấy buồn đến não ruột. Chốc chốc bọn tôi lại đứng lên nhìn về phía cuối đèo mong chờ một ánh đèn xe.
Khoảng ba bốn giờ sáng, đột nhiên phía dưới chân đèo có hai đốm đèn pha quét sáng rực. Thằng Minh reo lên:
- Có xe rồi! Ra đón mau!
Tôi đi trước ra bìa lộ, lòng mừng khấp khởi, nó đi sau. Tôi giơ tây vẫy vẫy ra hiệu dừng xe. Chiếc xe thắng lại, ngọn đèn pha chiếu vào mặt tôi sáng lòa khiến tôi không nhìn thấy gì. Tôi bước né sang một chút. Chiếc xe đen sì, dừng cách tôi khoảng mười mét. Một người mở cánh cưả xe bên phía tài xế đi vòng ra sau xe rồi giơ khẩu súng trường về phía chúng tôi, cất tiếng quát:
- Tại sao lại chận xe?
Tôi nói lớn:
- Bọn em đón xe về Quy Nhơn.
Người kia hỏi tiếp:
- Ở đơn vị nào?
Đầu óc tôi lúc đó tự dưng nhạy bén hẳn lên, những suy nghĩ thoáng qua nhanh như chớp. Không thể nói là lính Sư 2. Tôi vụt nhớ mỗi lần đi tắm ở con suối cạnh doanh trại, nghe loáng thoáng cái tên Nông trường Hà Tam. Tôi vội trả lời:
- Công nhân nông trường Hà Tam.
Chợt tôi nghe trong xe có giọng nói nhỏ nhưng già dặn, rắn rỏi, rõ ràng:
- Lính Sư 2 đào ngũ chứ công nhân gì! - Nói rồi ông ta bảo người kia lên xe.
Chiếc xe chồm lên, rồi lao vào màn đêm. Đến lúc này thì tôi mới nhận ra đó là một chiếc xe jeep quân đội! Tôi và thằng Minh sợ điếng hồn. Hai đứa vội chạy lại gốc cây thông núp vào đấy. Chừng mười lăm phút sau, mọi chuyện tưởng đâu êm xuôi, bỗng dưng tôi nghe tiếng quát:
- Giơ tay lên!
Tôi đảo mắt nhìn quanh, trời lúc này đã tạnh mưa, nhưng vẫn còn tối đen. Người kia lại quát lên, lần này to và gần hơn:
- Giơ tay lên! Không tao bắn!
Tôi vội vàng giơ hai tây lên trời. Người kia lại ra lệnh:
- Đứng dậy bước ra ngoài!
Tôi ngoan ngoãn làm theo.
- Còn thằng nữa đâu?
- Không ngoái đầu lại, tôi nói:
- Nó mới ở đây mà!
Giọng người kia đanh thép:
- Không bước ra là tao bắn!
Đến bây giờ thằng Minh mới từ trong gốc thông bước ra, hai tay giơ cao.
Thấy hai đứa tôi răm rắp làm theo, và trong tay không có vũ khí nên người kia cũng dịu giọng:
- Đi ra đứng cạnh lề đường!
Chúng tôi ngoan ngoãn vâng lời. Người kia hỏi:
- Bọn mày làm gì ở đây?
Thấy thằng Minh im re không nói lời nào, tôi vội lên tiếng:
- Bọn em là công nhân Nông trường Hà Tam. Bọn em về quê ăn Tết ít hôm rồi lên.
Không biết người kia có tin hay không, nhưng tôi chẳng nghe anh ta hỏi gì thêm, Cũng may là chúng rôi đã mặc bồ đồ thường dân. Chỉ có cái đầu hớt ba phân chẳng biết có làm lộ tẩy không. Bây giờ trời đã tờ mờ sáng. Tôi đưa mắt quan sát. Thì ra có hai người chứ không phải một. Một người bên tả, một người bên hữu. Họ từ dốc đèo đi xuống. Hai khẩu súng trường chỉa nòng về phía chúng tôi. Trên bắp tay trái mỗi người có cột một miếng vải đỏ. Đúng là cảnh binh của sư đoàn! Không hiểu sao hôm ấy tôi rất nhanh nhảu mồm miệng. Thấy họ im lặng tôi van vỉ:
- Các anh tha cho bọn em đi!
Tưởng đâu anh cảnh binh phớt lờ câu van nài của tôi, không ngờ anh ta lại hỏi:
- Quê ở đâu?
- Bọn em quê Quảng Ngãi.
Im lặng một lát anh ta cho biết:
- Bọn bây không thoát được đâu. Bên kia đèo cảnh binh đang tuần tra. – Anh ta chỉ một phiến đá bên cạnh, bảo chúng tôi tới ngồi yên chỗ đấy.
Lúc này, tôi mới bắt đầu hoảng loạn. Nghĩ tới bị đưa về cho Tring đội trưởng làm ‘bao cát’ tập võ tự do lòng tôi ngán ngẩm. Thằng Minh thì từ lúc nào nó đã câm như hến. Tôi chỉ còn biết im lặng, kê tay gục mặt trên phiến đá.
31/7/2022
