Nha Trang, Những Ngày Lêu Lổng

 

NHA TRANG, NHỮNG NGÀY LÊU LỔNG

 

Vào đến Nha Trang việc đầu tiên mẹ tôi đã làm là đi tìm mua một căn nhà để ở. Có an cư thì mới lạc nghiệp. Bà đã đi qua đi lại từ núi Sạn đến xóm Cồn Giữa, xóm Bóng. xóm Cù Lao... nhiều lần. Cuối cùng, bà quyết định mua một căn nhà sàn mái tôn vách ván tại xóm Cồn Giữa thuộc phường Xương Huân.

 

Sau khi dọn về nhà mới, mấy chị tôi lo đi tìm việc làm. Mẹ tôi sắm đôi quang gánh để mua bán rau quả. Hàng ngày, bà dậy từ ba bốn giờ sáng đi đến tận chợ bán sĩ trên Thành (Thành Diên Khánh cũ) mua rau quả rồi đem về bán ở chợ gần nhà. Anh em tôi chưa đi học vì còn chờ nhà trường khai giảng năm học mới. Vì chúng tôi đã bỏ học đã gần một năm qua do trường ở Sa Huỳnh đóng cửa, thầy giáo đã di tản.

Mỗi ngày không có gì làm, tôi la cà, rong chơi với bọn nhóc mới quen được nơi vùng đất lạ. Gần nơi chúng tôi ở có một khoảng đất trống, bên mé sông. Mùa đông mưa lũ nước ngập trắng băng, nhưng mùa hè nước cạn, bãi cát hiện ra, là chỗ để bọn trẻ chúng tôi đá banh, chơi đùa, chia phe đánh lộn. Trong đám bạn tứ xứ, có một thằng tên là Xê, cao hơn tôi nửa cái đầu, thân hình mập mạp, chơi rất thân với tôi. Một hôm chỉ có hai đứa, nó bỗng dưng hỏi tôi:

 

- Ê này, mày có biết bác Hồ là ai không?

Tôi không để ý gì đến câu hỏi, và chẳng thèm nhìn nó, đáp cộc lốc:

- Không!

Nó cười, chửi tôi:

- Mầy ngu bỏ mẹ! Bác Hồ mà cũng không biết!

Lần này, tôi hơi tò mò:

- Sao? Bác nào thế? Mày biết ông ta à?

Thằng kia bỉu môi:

- Ừ, biết... nhưng chẳng thèm nói với mày!

- Mày xạo ke! Không biết thì nói không biết đi! Đừng làm bộ!

Bị tôi chọc tức, nó ghé vào tai tôi nói nhỏ:

- Tao biết đấy! Bác Hồ là người rất cao lớn, tài giỏi, có râu dài... Nhưng tao nói ra sợ cảnh sát nghe nó bắt tao... Cấm mày nói tùm lum!

 

Thằng này lớn hơn tôi chỉ một vài tuổi, nhưng đã từng sống trong vùng “giải phóng” nên khôn ngoan, và biết nhiều chuyện về “cách mạng”. Nó từng nói với tôi đã từng làm vào đội thiếu niên nhi đồng gì đó. Nó mồ côi cả cha lẫn mẹ, được bà nội đưa từ ngoài quê vào sống chung với ông cậu, anh trai mẹ nó.

Những điều nó nói với tôi thật là mới lạ. Nay lần đầu tiên tôi được nghe đến hai tiếng Bác Hồ.

 

- Ông bác... Hồ... của mày bây giờ ở đâu?

Nó suỵt suỵt bảo tôi:

- Mày nói nho nhỏ thôi! – Nhìn dáo dát xung quanh, rồi nó tiếp:

- Ở Hà Nội.

- Vậy Hà Nội ở đâu?

- Ở Liên Xô!

 

Đến đây thì tôi đành chịu thua, vì Hà Nội và Liên Xô là cái quái gì, tôi chưa từng nghe ai nhắc đến bao giờ. Tôi khâm phục thằng Xê lắm lắm. Nó thấy tôi nhìn nó với ánh mắt đầy “ngưỡng mộ” thì mặt mày vênh vênh, hớn hở, cười vui.

 

Thành phố Nha Trang ngày nay, năm 1972 vẫn còn là một thị xã. Dĩ nhiên dân cư không đông đúc như bây giờ. Dân tình hiền hòa, chân chất. Đời sống yên lành và thanh bình khác xa với vùng xôi đậu Sa Huỳnh. Nha Trang có còn đường đẹp nhất, đó là đường Duy Tân (nay là Trần Phú), chạy dài từ hữu ngạn cửa sông Cái đến Chụt, Cầu Đá. Ngày đó trên đoạn đường từ Viện Pasteur tới hành cung của vua Bảo Đại có nhiều cây cối và bãi cỏ. Những chiều hoàng hôn mùa hè. bọn trẻ con chúng tôi thường hay lang thang trên khúc đường này để tìm bắt những con dế than, dế lửa về nuôi, rồi cho chúng đá nhau. Khi màn đêm buông xuống, những chú dế vô tư thi nhau cất tiếng gáy, đâu có ngờ rằng đó là tín hiệu để nói rằng ‘lạy ông tôi ở bụi này’ với mọi người. Chúng tôi chia nhau đi men theo bìa cỏ xanh hai bên đường, hễ nghe tiếng gáy nơi đâu thì lao tới đó. Nghe động, các chú dế giật mình nhảy phốc lên, nhưng bị chói mắt vì ánh đèn đường, lúc đáp xuống chưa kịp hoàn hồn, nằm im như chết. Thế là bọn tôi nhào đến chụp lấy, bỏ vào bao ny lông, mang về nuôi. Sau đó tụ họp lại, cho các chú dế tranh tài cao thấp.

 

Ngoài việc đi bắt dế, chiều chiều tôi còn theo thằng Xê, đến khu chợ chồm hổm gần bến xe Lam, lượn quanh các đống rác bỏ phế lâu ngày để nhổ những cây cà, cây ớt con con mọc hoang dã đem về trồng. Đây là một công việc thích nhất đối với tôi lúc đó. Cứ mỗi lần đứa nào tìm được một cây ớt mập mạp, khỏe mạnh, lá xanh như ngọc thì vui mừng reo lên. Bọn tôi cẩn thận lấy cái que xới đất xunh quanh, rồi mới bứng cả rễ và đất gói vào mảnh giấy báo mang về. Không có chậu, tôi tìm cái lon thật to, đục lỗ dưới đít rồi trông cái cây vào. Ngày nào cũng vậy, cứ sáng sơm ngủ dậy là tôi chay ra hiên nhà để xem thử mấy cái cây lớn lên được bao nhiêu. Mỗi lần thấy có chiếc lá mới nhú ra là thêm một niềm vui nho nhỏ. Sung sướng nhất là khi nhìn thấy cái cây mình trồng bắt đầu ra hoa. Nhìn những cái bông ớt, bông cà nhỏ xíu, cái trắng muốt, cái tim tím lòng tôi cảm thấy lâng lâng khó tả. Chẳng bao lâu sau, những trái ớt, những trái cà non đã tượng hình, niềm vui trong tôi cùng với những trái xanh ấy lớn dần lên mỗi ngày.

 

Nhưng ngày vui nào cũng quá ngắn ngủi. Ba tháng hè qua nhanh. Chúng tôi tạm ngừng những ngày lêu lổng để trở về chuẩn bị cho mùa học mới.

 

11/7/2022

Trần Đức Phổ