MÙA NƯỚC LŨ QUÊ TÔI

 

Ôi, nhớ ngày xưa, nhớ ngày xưa
Đói cơm lạt muối những chiều mưa
Phong phanh áo mỏng làn da nhợt
Lạnh buốt tim gan gió bất lùa.

Hằng năm, mùa mưa ở quê tôi bắt đầu từ khoảng cuối tháng tám đến hết tháng mười một âm lịch. Những tháng ấy cũng là mùa biển động. Những con thuyền được kéo cao lên bờ, xa mép nước, lấn sâu vào bãi cát trắng, nằm nghỉ ngơi suốt ba bốn tháng liền. Để rồi vào nửa tháng chạp chúng lại trườn mình ra biển đón chào một mùa đánh bắt cá mới, với những tấm lưới đã được tân trang kỹ lưỡng, tinh tươm.

Suốt những tháng mùa đông, bầu trời luôn âm u, xám xịt. Từng đợt gió lạnh thổi se sắt, cái lạnh như dao cứa vào da thịt rét buốt. Nhiều cơn mưa áp thấp như trút nước dai dẳng dăm ba hôm cũng chưa ngừng. 

Tuy quê tôi là một làng ven biển nhưng lại có cả rẫy lẫn ruộng. Dù vừa làm nông vừa làm biển nhiều gia đình vẫn nghèo đói, quanh năm thiếu ăn. Một phần do ruộng chua phèn sản lượng thấp, ghe thuyền nhỏ không ra khơi đánh bắt được. Một phần khác do làm ăn tập thể hợp tác xã nên lương công nhật quá thấp. Lương thực dự trữ của người dân không là bao nhiêu nên những ngày cuối năm đói kém thường xuyên xảy ra.

Tôi còn nhớ lúc đó nhà tôi mỗi ngày mỗi người chỉ ăn được một chén cơm vào buổi tối, các bữa còn lại thay bằng khoai và rau luộc. Món ăn chỉ có mỗi cá mắm kho rim. Thường thì những ngày mưa lụt, trường huyện đóng cửa nên bọn chúng tôi có nhiều việc để làm phụ giúp gia đình.

Để cải thiện bữa ăn bọn trẻ nhóc chúng tôi thường đi tìm các loại nấm mọc trong lùm bụi, hoặc trong các đống rơm rạ về nấu canh. Lớn lên một chút bọn tôi đi đào còng rẫy hoặc đi giăng câu đồng.

Hầu như bất cứ một đứa trẻ trai choai choai nào ở quê tôi cũng đều biết làm nghề giăng câu. Cho dù việc này cũng khá vất vả và nguy hiểm, nhưng cứ hễ mưa xuống, khi nước tràn về thì rủ nhau đi thả câu. Vì lúc ấy những con cá trắm cỏ, cá rô phi... từ thượng nguồn sông Vệ, sông Ba Liên theo con nước đục ngầu đổ về miền hạ lưu sông Thoa nhiều vô kể. Tôi còn nhớ, có một lần tôi và thằng em con nhà chú đi câu, tôi bị trượt chân sém chút bị nước cuốn phăng, may mà bơi được vào một gò đất giữa đồng.

Nếu không đi câu, chúng tôi cũng có thể đi lượm củi rều ven biển. Mỗi lần sau trận lụt lớn, cây cành từ miền thượng lưu trôi ra biển bị sóng đánh vào bãi, chúng tôi chịu khó đi nhặt về hong khô để dành đun bếp. Những năm ấy, người đi vượt biển khá đông nên đôi khi có cả xác chết tấp vào bờ. Mỗi lần thấy cảnh người gặp nạn như thế, người dân xóm tôi lại chôn cất tử tế, cũng có cúng bái hương hoa tiễn đưa người xấu số.

Làng tôi ở trên một giồng đất rất cao ven biển nên nước lũ chưa bao giờ làm nguy hại đến xóm thôn, chỉ có điều những ngày ấy phong cảnh làng mạc thật điêu tàn. Nay xa quê, năm nào nghe tin quê nhà bị bão lụt lòng tôi cũng khắc khoải. Chợt nhớ lại những tháng ngày xưa.

Thương quá Miền Trung ơi!

 

8/12/2021
Trần Đức Phổ