Những Đóa Hồng Trên Rào Chắn Kẽm Gai

Tác giả: Trần Đức Phổ 

 

Xin lỗi em!
anh không tặng những bông hồng đỏ thắm
cho em yêu mà cài nó vào đây:
lưới thép gai mắt cáo căng dày,
để dành tặng những người từng đổ máu
để dành tặng những ai vì dân hô đả đảo:
- không Đặc khu
- không An ninh mạng
- không đường chữ U

Những bông hồng mang ý chí Tự do.
những bông hồng Thánh thiện, đơn sơ
như giọt máu của đồng bào đã đổ
cho anh, cho em, cho tất cả mọi người
cho mai sau, cho nước Việt thắm tươi.

Ôi, những giọt máu đào
rơi trên lưới kẽm gai
có nơi đâu không nhỉ
yêu quê hương cũng bị đánh đập, tù đày?

Hỡi em yêu
những bông hồng giắt vào lưới kẽm gai
vẫn đỏ thắm như tình em chung thủy
vẫn hiên ngang ngẩng cao đầu không ủy mỵ
vẫn thơm hương, vẫn rực rỡ, huy hoàng
dù quanh mình bạo lực vẫn tràn lan

Này anh cảnh sát
này chú công an
các người có thấy cuộc đời này sẽ đẹp
khi không có những những hàng rào gai thép
vây quanh những đóa hoa hồng?

June 19, 2018 

 Lời bình:

Bài thơ "Những Đóa Hồng Trên Rào Chắn Kẽm Gai" của Trần Đức Phổ là một tác phẩm mang đậm tính trữ tình và ý nghĩa chính trị sâu sắc. Bài thơ không chỉ nói về cái đẹp thuần khiết của hoa hồng mà còn ẩn chứa những thông điệp mạnh mẽ về tự do, nhân quyền, và lòng yêu nước. Dưới đây là phần bình giảng chi tiết:

1. Hoa hồng và hình ảnh lưới thép gai – biểu tượng đối lập

Bài thơ mở đầu với lời xin lỗi:
"Xin lỗi em! anh không tặng những bông hồng đỏ thắm
cho em yêu mà cài nó vào đây:"

Hoa hồng – biểu tượng của tình yêu, sự thánh thiện – lại được gắn vào lưới thép gai, thứ gợi lên bạo lực, đau khổ, và áp bức. Sự đối lập này đã làm nổi bật mâu thuẫn giữa cái đẹp, sự sống và những rào cản vô hình lẫn hữu hình mà con người phải đối mặt. Những bông hồng không chỉ dành cho tình yêu cá nhân, mà còn được "cài" lên lưới thép gai để tôn vinh những con người đã hy sinh vì lý tưởng tự do và quyền sống.

2. Những bông hồng – ý chí tự do và lòng yêu nước

Những bông hồng trong bài thơ mang ý nghĩa lớn lao:
"Những bông hồng mang ý chí Tự do.
những bông hồng Thánh thiện, đơn sơ
như giọt máu của đồng bào đã đổ
cho anh, cho em, cho tất cả mọi người"

Hoa hồng ở đây không còn chỉ là biểu tượng tình yêu đôi lứa mà đã trở thành hình ảnh của sự hy sinh cao cả. Những người đấu tranh vì tự do, vì tương lai tươi sáng của đất nước đã "đổ máu" như những đóa hoa rực rỡ. Điều này nhắc nhở người đọc về trách nhiệm gìn giữ những giá trị cao quý đó.

3. Hình ảnh máu và lưới kẽm gai – sự hy sinh và bất công

Tác giả đặt câu hỏi đầy chua xót:
"Ôi, những giọt máu đào
rơi trên lưới kẽm gai
có nơi đâu không nhỉ
yêu quê hương cũng bị đánh đập, tù đày?"

Máu trên lưới kẽm gai gợi lên nỗi đau và sự mất mát của những con người yêu nước bị đàn áp. Câu hỏi tu từ “có nơi đâu không nhỉ” chứa đựng sự phẫn nộ và bi thương trước thực trạng xã hội – nơi mà lòng yêu nước có thể bị xem là tội lỗi. Điều này không chỉ nói riêng cho Việt Nam mà còn là tiếng nói chung cho những quốc gia, nơi nhân quyền bị xâm phạm.

4. Thông điệp gửi đến những người thực thi quyền lực

Ở cuối bài thơ, tác giả hướng lời nhắn nhủ đến "anh cảnh sát", "chú công an":
"các người có thấy cuộc đời này sẽ đẹp
khi không có những hàng rào gai thép
vây quanh những đóa hoa hồng?"

Đây là lời thức tỉnh cho những người thực thi quyền lực, kêu gọi họ nhìn nhận lại vai trò của mình trong việc tạo dựng một xã hội công bằng, nhân văn. Hàng rào gai thép – biểu tượng của sự đàn áp – cần được dỡ bỏ để cái đẹp và tự do có thể lan tỏa.

5. Giọng điệu và kết cấu bài thơ

Bài thơ được viết với giọng điệu vừa trữ tình vừa đầy sức mạnh, kết hợp giữa tình yêu đôi lứa và tình yêu quê hương. Cách tác giả sử dụng các câu hỏi tu từ, hình ảnh đối lập, và sự lặp lại (như "những bông hồng") tạo nên một nhịp điệu dứt khoát và ám ảnh, truyền tải thông điệp mạnh mẽ về tự do và công lý.

Tổng kết

"Những Đóa Hồng Trên Rào Chắn Kẽm Gai" là bài thơ vừa đẹp vừa đau. Đẹp bởi những hình ảnh biểu tượng đầy ý nghĩa, đau bởi sự bất công mà những con người yêu nước phải chịu đựng. Qua tác phẩm, Trần Đức Phổ không chỉ ca ngợi sự hy sinh của những người đấu tranh cho lý tưởng mà còn khơi gợi ý thức trách nhiệm của mỗi cá nhân trong việc xây dựng một xã hội công bằng, nhân ái.