Tú Điếc
Bài thơ "Theo Gót Chân Tố Hữu" của Tú Điếc mang giọng điệu trào phúng, châm biếm sâu cay, đồng thời phơi bày những quan điểm cá nhân về nghệ thuật, văn hóa và chính trị. Nội dung bài thơ xoay quanh hình ảnh một nữ nhà thơ nổi tiếng, từng được ngưỡng mộ bởi tài năng thi ca, nhưng giờ đây đã đánh mất giá trị sáng tạo chân chính khi chọn con đường phục vụ cho lợi ích chính trị và những giá trị thực dụng.
Bình giảng bài thơ:
Khổ 1:
Em một thuở là nàng quận chúa
Vương quốc thơ lừng lẫy hoàn cầu
Ta như bó mồi rơm thiếu lửa
Tiếng tăm nàng đã bén từ lâu
Mở đầu bài thơ, tác giả ca ngợi quá khứ huy hoàng của người nữ thi sĩ, ví nàng như "quận chúa" thống trị một "vương quốc thơ" lừng danh khắp thế giới. Hình ảnh "quận chúa" vừa thể hiện sự cao quý, vừa mang chút xa cách, khiến người đọc hình dung về một tài năng được tôn vinh. Trong khi đó, "bó mồi rơm thiếu lửa" nói lên sự nhỏ bé, ngưỡng mộ và khao khát học hỏi của tác giả trước tài năng của nàng.
Khổ 2:
Nghe thiên hạ xì xầm to nhỏ
Thi tài em hơn hẳn Xuân Hương
Con ốc nhồi, bánh trôi, quả mít…
Ngoáy lỗ trôn, mấn mó… chuyện thường
Ở đây, tác giả chuyển sang giọng điệu mỉa mai khi nhắc đến những lời đồn đại về tài năng của nàng, được so sánh với nữ thi sĩ Hồ Xuân Hương – một bậc thầy thơ ca dân gian với phong cách trào phúng, táo bạo. Tuy nhiên, thay vì tôn vinh, những hình ảnh như "ốc nhồi," "bánh trôi," hay "ngoáy lỗ trôn" lại mang tính châm biếm, ám chỉ sự hời hợt hoặc sự sa đọa trong cách thể hiện nghệ thuật.
Khổ 3:
Ta vốn dĩ đem lòng ngưỡng mộ
Bậc nữ lưu hiếm có trên đời
Muốn học đòi theo Phạm Đình Hổ
Rủ nhà thơ đánh cuộc cờ người
Tác giả thừa nhận từng ngưỡng mộ nữ thi sĩ như một "bậc nữ lưu" xuất sắc, hiếm thấy. Tuy nhiên, khát khao theo đuổi và học hỏi nàng đã phai nhạt, khi nhìn thấy nàng sa ngã. Hình ảnh "đánh cuộc cờ người" gợi lên sự đấu trí, tranh tài, nhưng đồng thời cũng cho thấy một cách chơi đùa với số phận, nhấn mạnh sự phù phiếm trong mối quan hệ giữa hai người.
Khổ 4:
Rồi hôm nay bỗng nhiên trên mạng
Bài thơ em phấp phới tung hoành
Ta vớ được lòng mừng vô hạn,
Giữa hai đùi… giờ đã lạnh tanh!
Tác giả chuyển sang phản ánh hiện thực khi bắt gặp tác phẩm của nàng xuất hiện trên mạng. Từ "phấp phới tung hoành" thể hiện sự phô trương, lan truyền rộng rãi, nhưng lại mang cảm giác trống rỗng. Câu thơ cuối, với hình ảnh "giữa hai đùi… giờ đã lạnh tanh," đầy sức gợi và chua chát, ngầm chỉ sự xuống dốc của nghệ thuật, nơi cảm hứng sáng tạo đã cạn kiệt.
Khổ 5:
Thơ mỹ nhân tụng ca chính trị
Theo gót chân Tố Hữu khi xưa
Làm văn nghệ nghĩa là đánh đĩ
Bán hồn cho thối nát dối lừa!
Khổ thơ cuối mang thông điệp mạnh mẽ nhất, thể hiện sự phê phán gay gắt đối với việc sáng tác thơ ca phục vụ mục đích chính trị. Tác giả nhắc đến Tố Hữu – một nhà thơ nổi tiếng với thơ ca cách mạng – nhưng dùng hình ảnh "theo gót chân" để chỉ sự bắt chước, thiếu sáng tạo. Câu "làm văn nghệ nghĩa là đánh đĩ" là một lời tố cáo nặng nề, ám chỉ việc nghệ sĩ bán rẻ tâm hồn và nghệ thuật vì những giá trị thực dụng, đi ngược lại bản chất chân thật của văn chương.
Thông điệp bài thơ:Phê phán sự suy thoái của nghệ thuật và văn hóa: Tác giả nhấn mạnh sự thất vọng trước hiện tượng nghệ thuật bị tha hóa, mất đi giá trị chân chính khi phục vụ lợi ích chính trị hay thực dụng.
Tôn vinh tinh thần sáng tạo độc lập: Qua sự châm biếm, bài thơ nhắc nhở rằng nghệ thuật cần giữ được tinh thần tự do, phản ánh chân thực cuộc sống và cảm xúc con người.
Lên án sự giả dối: Tác giả chỉ trích những nhà thơ, nghệ sĩ đã đánh mất lương tâm, chạy theo danh lợi, góp phần duy trì sự thối nát trong xã hội.
Kết luận:
Bài thơ là một lời cảnh tỉnh sắc bén về sứ mệnh của nghệ thuật và trách nhiệm của người làm văn hóa. Giọng điệu châm biếm nhưng đầy ý nhị, Tú Điếc đã tạo nên một tác phẩm giàu sức phản biện và giá trị nhân văn.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét
Lưu ý: Chỉ thành viên của blog này mới được đăng nhận xét.