Hoa Diên Vĩ Dại

Trần Đức Phổ phỏng dịch

THE WILD IRIS là một thi phẩm hay nhất, nhì của nhà thơ đoạt giải Nobel năm 2020, Louise Gluck. Chủ đề của bài thơ là cái chết và sự tái sinh được mô tả bằng lối ẩn dụ phức tạp và sâu sắc qua góc nhìn của loài hoa diên vĩ. Với phong cách làm thơ kiệm lời, không dùng liên từ để chuyển ý nên bài thơ không dễ dàng để hiểu chút nào, dù cho ngôn ngữ trong bài là từ ngữ thông dụng hằng ngày. Bởi thế, tôi chỉ dịch đại khái theo sự cảm nhận. Nói như nhà văn Võ Phiến là tôi mượn bộ xương cá nguyên tác, rồi phết thêm hồ và giấy màu xanh, đỏ làm thành con cá cho người Việt mình (những ai không đọc được tiếng Anh) thưởng thức, ngon dở xin chư vị quân tử rộng lòng bỏ qua.

.

 

 

THE WILD IRIS

By Louise Gluck 

 

At the end of my suffering

there was a door.

 

Hear me out: that which you call death

I remember. 

 

Overhead, noises, branches of the pine shifting.

Then nothing. The weak sun

flickered over the dry surface.

 

It is terrible to survive

as consciousness

buried in the dark earth.

Then it was over: that which you fear, being

a soul and unable

to speak, ending abruptly, the stiff earth

bending a little. And what I took to be

birds darting in low shrubs.

 

You who do not remember

passage from the other world

I tell you I could speak again: whatever

returns from oblivion returns

to find a voice:

 

from the center of my life came

a great fountain, deep blue

shadows on azure seawater.

.

 

HOA DIÊN VĨ DẠI 

 

Nơi tận cùng sự khổ đau của tôi

có một cánh cửa

 

Nghe tôi này: nơi ấy các bạn gọi là địa ngục

Tôi nhớ là thế.

 

Trên cao, có những tiếng động, cành cây thông chuyển mình.

Rồi im lặng. Ánh nắng yếu ớt

Chiếu lấp lánh trên mặt đất khô cằn.

Thật khủng khiếp, để tồn tại

ý thức phải chôn vùi trong lòng đất đen

Thế là chấm hết: điều đó làm các bạn sợ hãi, linh hồn

không thể thốt nên lời, kết thúc đột ngột, mặt đất cứng

vênh lên một ít. Và tôi biến thành

những chú chim chao liệng nơi lùm bụi thấp.

 

Các bạn không còn nhớ

con đường đến từ thế giới khác

tôi kể các bạn nghe, tôi có thể nói thêm lần nữa: bất cứ thứ gì

quay về từ trong sự quên lãng

quay về tìm lại tiếng nói:

 

y như từ giữa lòng hoa diên vĩ hiện ra

dòng suối nguồn xanh thẳm

soi bóng vào vùng biển mặn xanh trong.

 

21/8/2023