Snowdrops

Trần Đức Phổ phỏng dịch

Bài thơ “Snowdrops” của Louise Gluck được nhiều dịch giả dịch sang tiếng Việt với những nhan đề như “Hoa xuyên tuyết”, “Hoa tuyết điểm”. Theo thiển ý, dịch như thế là rất hay, nhưng quá hoa mỹ. Tôi xin được phép dịch theo mặt chữ là HOA GIỌT TUYẾT cho hợp với tinh thần bình dị của nguyên tác. Theo tôi, Louise Gluck thích dùng từ ngữ bình thường, nhưng chuẩn xác để diễn tả ý thơ hàm xúc, sâu sắc chứ không chuộng cách đánh bóng từ ngữ. Để hiểu rõ hơn nội dung bài thơ, xin lược thuật về loài hoa này. 

 

Snowdrops là một loài hoa nở sớm nhất vào mùa xuân ở những miền đất lạnh như Bắc Âu, Bắc Á, và Bắc Mỹ. Cái tên Snowdrop được ghép lại từ cách goi của tiếng Anh cổ: snow drop. Nó có tên như vậy là do hình dạng của hoa trông giống một cái chuông nhỏ, trắng muốt như tuyết treo trên chóp cọng hoa mảnh dẻ. Đây là loại hoa có thể mọc xuyên qua lớp tuyết để nở hoa sớm nhất vào mùa xuân.

Loài hoa này là tượng trưng cho sự hồi sinh của vạn vật sau những tháng mùa đông khắc nghiệt. Tác giả đã sử dụng hình ảnh mùa đông và hoa giọt tuyết để nói lên khả năng kỳ diệu của con người, đó là vượt qua mọi nỗi bất hạnh, khổ đau, mất mát để tìm lại niềm vui và hạnh phúc. Nhiều người cho rằng đây là một bài thơ bi quan, nhưng tôi lại nghĩ tác phẩm có công hiệu như liều thuốc tăng lực cho những ai đang gặp hoàn cảnh nghiệt ngã.

.

 

 

SNOWDROPS

by Louise Gluck 

 

Do you know what I was, how I lived? You know

what despair is; then

winter should have meaning for you.

 

I did not expect to survive,

earth suppressing me. I didn't expect

to waken again, to feel

in damp earth my body

able to respond again, remembering

after so long how to open again

in the cold light

of earliest spring—

 

afraid, yes, but among you again

crying yes risk joy

 

in the raw wind of the new world.

.

 

HOA GIỌT TUYẾT 

 

Các ngươi có biết ta là gì, ta sống như thế nào không?

Các ngươi biết tuyệt vọng, thì biết

ý nghĩa của mùa đông.

 

Ta đã không mong chờ được sống sót

mặt đất đè nặng lên ta

ta không mong chờ thức dậy lần nữa

để cảm nhận trong vùng đất ẩm ướt

cơ thể ta có khả năng hoạt động trở lại,

xin nhớ rằng sau một thời gian quá lâu,

làm thế nào để nở ra lần nữa

trong làn ánh sáng lạnh lẽo

của một ngày đầu xuân—

 

sợ hãi, ừ, nhưng bây giờ ta đang ở cùng các ngươi

khóc than, ừ, niềm vui mạo hiểm

 

trong làn gió tươi tắn của trời đất mới.

 

24/8/2023