Những Đôi Mắt Lặng Câm

Trần Đức Phổ phỏng dịch

 

 

QUIET EYES

By Katharine Tynan 

 

The boys come home, come home from war,

With quiet eyes for quiet things --

A child, a lamb, a flower, a star,

A bird that softly sings.

 

Young faces war-worn and deep-lined,

The satin smoothness past recall;

Yet out of sight is out of mind

For the worst wrong of all. 

 

As nightmare dreams that pass with sleep,

The horror and grief intolerable.

The unremembering young eyes keep

Their innocence. All is well! 

 

The worldling's eyes are dusty dim,

The eyes of sin are weary and cold,

The fighting boy brings home with him

The unsullied eyes of old. 

 

The war has furrowed the young face.

Oh, there's no all-heal, no wound-wort!

The soul looks from its hidden place

Unharmed, unflawed, unhurt.

.

 

NHỮNG ĐÔI MẮT LẶNG CÂM

 

Những chàng trai trở về từ chiến trận

Mắt lặng buồn vì những thứ lặng yên –

Đứa bé, con cừu, bông hoa, tinh tú

Một chú chim cất tiếng hót dịu êm

 

Vết hằn chiến tranh tả tơi mặt trẻ

Mượt mà xưa giờ là ký ức thôi

Ừ, xa mặt cách lòng là như thế

Cho những lầm sai tệ hại nhất đời

 

Như ác mộng kéo về trong giấc ngủ

Vượt sức người nỗi kinh hãi, niềm đau.

Những đôi mắt trẻ đã không còn nhớ

Tuổi thơ ngây. Toàn tốt đẹp thuở nào!

 

Những đôi mắt trần gian mờ bụi bặm

Mắt của tội đồ mệt mỏi, lạnh băng

Anh lính trẻ mang về từ chiến trận

Đôi mắt trong veo của tuổi già cằn

 

Chiến tranh cày xới trên gương mặt trẻ

Chẳng thuốc nào chữa lành lặn vết thương

Tâm hồn vẫn nhìn từ nơi ẩn giấu

Chẳng hại gì, chẳng tì vết, tổn thương.

 

19/7/2023

Lời Tỏ Tình Nồng Nàn Của Gã Chăn Cừu

Trần Đức Phổ phỏng dịch

 

THE PASSIONATE SHEPHERD TO HIS LOVE
By Christopher Marlowe

Come live with me and be my love,
And we will all the pleasures prove,
That valleys, groves, hills, and fields,
Woods, or steepy mountain yields.

And we will sit upon rocks,
Seeing the shepherds feed their flocks,
By shallow rivers to whose falls
Melodious birds sing madrigals.
 

And I will make thee beds of roses
And a thousand fragrant poises,
A cap of flowers, and a kirtle
Embroidered all with leaves of myrtle;

A gown made of the finest wool,
Which from our pretty lambs we pull;
Fair lined slippers for the cold,
With buckies of the purest gold;

A belt of straw and ivy buds,
With coral clasps and amber studs;
And if these pleasures may thee move,
Come live with me, and be my love.

The Shepherds’ Swains shall dance and sing
For thy delight each May morning:
If these delights thy mind may move,
Then live with me and be my love.
 * 

 
LỜI TỎ TÌNH NỒNG NÀN CỦA GÃ CHĂN CỪU

Mời em về sống kiếp tình nhân
Cùng anh minh chứng thú hồng trần
Nơi lũng, đồi, vườn cây, đồng cỏ
Những cánh rừng, dốc núi biếc xanh

Ngồi trên mỏm đá chúng ta nhìn
Mục đồng chăn thả lũ cừu xinh
Bên con sông cạn dòng thác đổ
Chim hót líu lo bản nhạc tình

Anh lấy hoa hồng kết chiếu chăn
Cả ngàn đóa mộng tỏa thơm hương
Anh đan vương miện bằng hoa dại
Dùng lá sim để dệt y thường

Len tốt áo choàng anh sẽ đan
Lấy từ xinh xắn những cừu non
Đôi hài em vận ngày đông lạnh
Móc khóa vàng ròng lấp lánh chân

Thắt lưng rơm đính những nụ hoa
Chốt cài hổ phách, khóa san hô
Nếu em thấy thích và vui thú
Về sống cùng anh một mái nhà

Lũ mục đồng sẽ múa hát vang
Cho em vui mỗi sáng mùa xuân
Nếu em cảm động và yêu thích
Mời em về sống kiếp tình nhân.

21/7/2023

Tôi Yêu cả Nhà

Tràn Đức Phổ phỏng dịch

I LOVE YOU ALL, MY FAMILY

By Shayla S. Randolph

 

When monsters lurked beneath my bed

And scary dreams ran through my head,

When thunder growled those sounds I dread,

There you were,

My father.

 

When scuffed up knees made me cry,

Soft hankies wiped my sad eyes dry,

Coaxing me each time I tried.

You were always there,

My mother.

 

Who held my hand when I was scared?

Ate candy that he should have shared?

The things I did because you dared,

My brother.

 

In times of trouble, times of need,

I feel such strength surrounding me,

Without whose love I can't succeed.

I love you all, my family

.

 

TÔI YÊU CẢ NHÀ 

 

Lúc quái thú núp dưới gầm giường ngủ

Những giấc mơ kinh hãi lẻn vào đầu

Lúc sấm chớp gầm gừ làm tôi sợ

Bên cạnh tôi đã có

Cha. 

 

Lúc tôi khóc vì chân đau trầy xước

Mắt lau khô nhờ những chiếc khăn mềm

Hay dỗ dành mỗi lần tôi gắng sức

Bên cạnh luôn sẵn đó

Mẹ hiền

 

Ai nắm lấy tay lúc tôi sợ hãi?

Cái kẹo ngọt ngào ai cắn làm đôi?

Người đã khiến tôi dám làm dám chịu

Anh tôi

 

Trong lúc khó khăn, trong khi hoạn nạn

Cảm nhận có thêm sức mạnh quanh mình

Tình thương của họ lớn lao, vô tận

Tôi yêu hết thảy, yêu cả gia đình.

 

22/7/2023

 

 

 

 

Đi Bộ

Trần Đức Phổ

 

Mùa xuân mỗi sáng ta đi bộ

Nghe tiếng chim gù chợt thấy vui

Lá cỏ bên đường xanh mới nhú

Anh đào rực rỡ sắc màu tươi

 

Mùa hè mỗi sáng ta đi bộ

Ngang chỗ công viên ở cạnh nhà

Bắt gặp sóc nâu và thỏ trắng

Đùa với nắng vàng, giỡn với hoa

 

Mùa thu mỗi sáng ta đi bộ

Trên cao đàn vịt xoải cánh bay

Chợt thấm nỗi buồn đời viễn xứ

Sắc vàng, săc đỏ cũng chua cay

 

Mùa đông mỗi sáng ta đi bộ

Tuyết trắng như màu tóc trắng rơi

Cũng buồn như kẻ vương tình phụ

Một kiếp tha hương lạc cuối trời!

 

23/7/2023

 

 

Thơ Gửi Celia

Trần Đức Phổ phỏng dịch 

Ben Jonson tên đầy đủ là Benjamin Jonson (1572 –1637) là nhà viết kịch, nhà thơ người Anh, một người có tầm ảnh hưởng đến thơ ca, và kịch nghệ nước Anh. Dưới đây là một bài thơ tình lãng mạn, rất dễ thương của ông. Bài thơ gồm hai khổ, mỗi khổ tám câu. Khổ một nói về tình yêu thể xác. Khổ hai nói về tình yêu tinh thần. Theo tác giả, tình yêu thể xác dù không đạt được như mong muốn, nhưng tình yêu tinh thần mãi mãi ngát hương.

.

 

 

SONG TO CELIA

By Ben Jonson 

 

Drink to me only with thine eyes,

And I will pledge with mine;

Or leave a kiss but in the cup,

And I’ll not look for wine.

The thirst that from the soul doth rise

Doth ask a drink divine;

But might I of Jove’s nectar sup,

I would not change for thine. 

 

I sent thee late a rosy wreath,

Not so much honouring thee

As giving it a hope, that there

It could not withered be.

But thou thereon didst only breathe,

And sent’st it back to me;

Since when it grows, and smells, I swear,

Not of itself, but thee.

.

 

THƠ GỬI CELIA

 

Em hãy uống anh bằng đôi mắt ấy

Và anh hứa rằng mãi mãi của em

Hoặc em hôn lên vành ly rượu ấy

Anh không cần tìm kiếm tới hơi men

Nỗi khao khát trong tâm hồn bừng dậy

Muốn thỏa lòng bằng thức uống thiêng liêng

Nhưng dẫu có ly mật hoa từ Chúa

Anh vẫn cần đổi lấy chất men em 

 

Anh gửi em vòng hoa hồng, dẫu muộn

Chẳng xứng tầm để chúc tụng cho em

Nhưng quà tặng vốn là niềm hy vọng

Sẽ không lụn tàn, khô héo. Nhưng em

Đã phả làn hơi vào vòng hoa ấy

Và gửi trả anh sâu kín nỗi niềm

Hoa sẽ lớn, anh thề, hương thơm ngát

Không phải mùi hoa, mùi của chính em.

 

16/7/2023

Gỗ Tốt

Trần Đức Phổ phỏng dịch

 

Douglas Malloch (1877-1938), được biết đến với biệt danh Lumbermen's Poet, tạm dịch Thi sĩ “tiều phu." Ông sinh sống ở Michigan, giữa các trại khai thác và bãi gỗ, đã có bài thơ đầu tiên được đăng trên báo Detroit News, khi vẫn còn là một cậu bé.

“Good Timber” là bài thơ ẩn dụ nổi tiếng của ông. Thông điệp của bài thơ này là con người, giống như cây cối, phát triển và đạt được tiềm năng thực sự của mình bằng cách vượt qua nghịch cảnh.

.

 

GOOD TIMBER

By Douglas Malloch 

 

The tree that never had to fight

For sun and sky and air and light,

But stood out in the open plain

And always got its share of rain,

Never became a forest king

But lived and died a scrubby thing.

 

The man who never had to toil

To gain and farm his patch of soil,

Who never had to win his share

Of sun and sky and light and air,

Never became a manly man

But lived and died as he began.

 

Good timber does not grow with ease,

The stronger wind, the stronger trees,

The further sky, the greater length,

The more the storm, the more the strength.

By sun and cold, by rain and snow,

In trees and men good timbers grow.

 

Where thickest lies the forest growth

We find the patriarchs of both.

And they hold counsel with the stars

Whose broken branches show the scars

Of many winds and much of strife.

This is the common law of life.

.

 

GỖ TỐT

 

Cái cây chẳng hề tranh đấu

Không khí, ánh sáng, bầu trời

Cứ đứng im trên đồng đất

Chia nhau những hạt mưa rơi

Chẳng thành cây rừng đại thụ

Chỉ như bụi bặm trên đời

 

Một người chẳng hề khổ sở

Thu lợi canh tác đất mình

Chẳng hề chiến thắng để có

Không khí, ánh sáng, trời xanh

Tự nhiên vô tư mà sống

Không làm được người hùng anh

 

Gỗ tốt lớn lên chẳng dễ

Gió cả cây càng phải to

Bão giông càng nên trụ vững

Trời xa thân phải vươn cao

Trải qua nắng, mưa, giá, tuyết

Người nên, gỗ tốt bền lâu

 

Nơi cây mọc dày rừng rậm

Sẽ có những cây vượt lên

Bạn bè cùng với tinh tú

Nhánh gãy còn nguyên vết hằn

Xung đột với nhiều trận gió

Đấy là quy luật tự nhiên.

 

17/7/2023

Hãy Là Thứ Tuyệt Vời

Trần Đức Phổ phỏng dịch

 

 

BE THE BEST OF WHATEVER YOU ARE
By Douglas Malloch 
 
If you can't be a pine on the top of the hill, 
Be a scrub in the valley — but be 
The best little scrub by the side of the rill; 
Be a bush if you can't be a tree. 
 
If you can't be a bush be a bit of the grass, 
And some highway happier make; 
If you can't be a muskie then just be a bass — 
But the liveliest bass in the lake!
 
We can't all be captains, we've got to be crew, 
There's something for all of us here, 
There's big work to do, and there's lesser to do, 
And the task you must do is the near. 
 
If you can't be a highway then just be a trail, 
If you can't be the sun be a star; 
It isn't by size that you win or you fail — 
Be the best of whatever you are! 
.
 
HÃY LÀ THỨ TUYỆT VỜI
 
Nếu bạn không thể làm thông trên đỉnh 
Làm bụi lùm nơi đất thấp — cũng hay
Bên khe suối một lùm con tốt nhất
Hãy là lùm nếu chẳng được là cây.
 
Nếu không thể làm lùm, làm nhánh cỏ
Cho con đường cao tốc dịu mắt hơn
Không làm cá rồng, hãy làm cá vược
Nhưng là con linh hoạt nhất trong sông
 
Thuyền trưởng chỉ một, chúng ta thủy thủ
Mỗi người đều có phận sự nơi đây
Người làm việc lớn, kẻ làm việc nhỏ
Phải có trách nhiệm cần thiết mỗi ngày
 
Không là xa lộ hãy là lối nhỏ
Không làm mặt trời, hãy làm vì sao
Kích thước chẳng định chuyện thắng hay bại—
Dù là thứ chi hãy tốt hàng đầu!
 
18/7/2023

Sống Lừng Khừng

Trần Đức Phổ phỏng dịch

Lối sống lưng chừng, ba phải chẳng đem lại lợi ích gì cho bản thân và những người xung quanh ta. Cách sống này đã bị nhà thơ, triết gia người Mỹ gốc Li Băng, Gibran Khalil Gibran (1883-1931), chê trách khá gay gắt. Ông thậm chí còn cho những ai sống lừng khừng là những kẻ chưa thành người. Trong bài Half Life của ông dường như mỗi câu thơ là một lời phủ nhận lối sống đó.

.

 

 

HALF LIFE

By Gibran Khalil Gibran

 

Love not a half lover, nor befriend a half friend

Indulge not in the work of the half-talented

Live not a half life, nor die a half death

Choose not a half solution, nor stand in the middle of a truth

Dream not a half dream, nor cling to a half hope

If you choose to be silent, be silent to the end

And if you choose to speak, speak to the end

Let not your silence speak for you, nor your speech silence you

If you agree, express your agreement, do not feign your acceptance

A half life is a life you have not lived, a word you have not said, a smile you have not expressed,

A love you have not felt, and a friendship you have not known

A half life makes you a stranger to intimates, and your intimates strangers

A half life is what you reach but never attain and where you strive but never succeed

It is where you are both absent and present

It is where you are not yourself, for you have never known yourself

And thus whom you love is not your true soul mate

A half life is where you are present in different places at the same time

A half drink does not satisfy your thirst, nor a half meal your hunger

A half path leads you nowhere, and a half thought yields no result

A half life is a moment of weakness, but you are not weak, for you are not a half person

You are a person! You exist to live a full life, not a half life.

.

 

SỐNG LỪNG KHỪNG

 

Đừng yêu một nửa tình nhân

Đừng chơi nửa bạn, đừng tham nửa tài

Đừng sống một nửa hỡi ai

Và chết một nửa chẳng hay ho gì

Đừng chọn đứng giữa thị phi

Cũng như giải quyết điều chi nửa vời

Đừng mơ một nửa, người ơi

Đừng nuôi hy vọng chơi vơi nửa chừng

Nếu đã chọn chẳng nói năng

Thì hãy im lặng đến cùng mới khôn

Còn nếu đã chọn mở mồm

Cũng nên nói cạn ngọn nguồn rạch sông

Đừng nên nói nghĩa là không,

Và không là nói lòng vòng, quẩn quanh

Nếu đồng ý nên tán thành

Chớ đừng giả bộ đồng tình với ai

Sống lừng khừng đời thảm thay

Nụ cười cố giấu, lời hay cố kìm

Tình yêu chẳng có trong tim

Bạn bè cũng chẳng biết tìm nơi đâu

Sống lừng khừng bạn thiết giao

Cũng thành xa lạ khác nào người dưng

Cuộc đời kẻ sống lừng khừng

Đấu tranh nhưng chẳng thành công bao giờ

Nghĩa là tồn tại vật vờ

Nghĩa là mãi mãi vẫn chưa hiểu mình

Nghĩa là chẳng phải chính mình

Làm sao tìm được tâm linh bạn đời

Sống lừng khừng chẳng là người,

Uống nửa cơn khát, ăn thời nửa no

Đi nửa đường chẳng đến đâu

Nghĩ suy một nửa chớ cầu mong chi

Sống lừng khừng cũng là vì

Phút giây yếu đuối du di, nửa vời

Đã tồn tại ở trên đời

Sống cho hết phận làm người mới thôi.

 

10/7/2023

Tiền Kiếp

Trần Đức Phổ phỏng dịch

Charles Pierre Baudelaire (1821-1867) là một nhà thơ lớn của văn học Pháp thế kỷ 19, thuộc trường phái Tượng trưng Chủ nghĩa. Với nhiều người Việt Nam tên tuổi của ông không xa lạ gì trong gần một thế kỷ qua. Thơ Baudelaire là sự tưởng tượng kỳ ảo, thơ mộng nhưng cũng chất chứa nỗi đau buồn, tuyệt vọng sâu thẳm trong hồn. Xin giới thiệu bài thơ ‘La Vie Anterieure’ của Charles Baudelaire dưới đây như là một ví dụ. Và bản dịch sang tiếng Anh ‘A Former Life’ của F.P. Strum. 

 

Bản tiếng Việt được phỏng dịch từ bản tiếng Anh, nên chuyện tam sao thất bản là khó tránh khỏi. Rất mong các bác am tường tiếng Pháp (trong friendlist của tôi nhiều lắm!) chỉ giáo cho những sai sót trong tiếng Việt và cả tromg tiếng Anh (nếu có).

.

 

 

LA VIE ANTERIEURE

by: Charles Baudelaire

 

J'ai longtemps habité sous de vastes portiques

Que les soleils marins teignaient de mille feux,

Et que leurs grands piliers, droits et majestueux,

Rendaient pareils, le soir, aux grottes basaltiques.

 

Les houles, en roulant les images des cieux,

Mêlaient d'une façon solennelle et mystique

Les tout-puissants accords de leur riche musique

Aux couleurs du couchant reflété par mes yeux.

 

C'est là que j'ai vécu dans les voluptés calmes,

Au milieu de l'azur, des vagues, des splendeurs

Et des esclaves nus, tout imprégnés d'odeurs,

 

Qui me rafraîchissaient le front avec des palmes,

Et dont l'unique soin était d'approfondir

Le secret douloureux qui me faisait languir.

.

 

A FORMER LIFE

Translated to English by F.P. Strum

 

Long since, I lived beneath vast porticoes,

By many ocean-sunsets tinged and fired,

Where mighty pillars, in majestic rows,

Seemed like basaltic caves when day expired.

 

The rolling surge that mirrored all the skies

Mingled its music, turbulent and rich,

Solemn and mystic, with the colours which

The setting sun reflected in my eyes. 

 

And there I lived amid voluptuous calms,

In splendours of blue sky and wandering wave,

Tended by many a naked, perfumed slave, 

 

Who fanned my languid brow with waving palms.

They were my slaves--the only care they had

To know what secret grief had made me sad.

 

['A Former Life' is reprinted from The Poems and Prose Poems of Charles Baudelaire. Ed. James Huneker. New York: Brentano's, 1919.]

.

 

TIỀN KIẾP

 

Từ lâu rồi, dưới mái hiên tôi sống

Những hoàng hôn nắng nhuộm lửa trùng dương

Nơi hàng cột cao to và hoành tráng

Giống như sơn động lúc đã tà dương

 

Sóng trườn lên in hình bầu trời thẳm

Hòa mình vào cuồn cuộn nhạc âm vang

Với sắc màu trang nghiêm, huyền bí lắm

Trong mắt tôi mặt trời lặn phản quang

 

Và nơi đó thật bình an lạc thú

Giữa huy hoàng trời biếc, sóng lao xao

Bên cạnh những trần truồng, thơm nô lệ

 

Đưa bàn tay xoa dịu nét mày cau

Những nô nương – chỉ quan tâm để biết

Bí mật nào khiến tôi vẫn buồn đau.

 

12/7/2023

 

 

Khoác Màu Áo Trận

 Trần Đức Phổ phỏng dịch

Chiến tranh. Những chàng trai trẻ mặt còn búng ra sữa cởi áo học trò, khoác màu áo trận. Họ đang đi vào cõi chết mà vẫn vô tư như đi dự tiệc cưới. Phố xá buồn thảm, nụ hôn vội vàng, và bóng dáng những cô thiếu nữ tội nghiệp cuống quýt chạy theo sau đoàn quân đang tiến ra sa trường. Đó là những hình ảnh chúng ta thấy được qua bài thơ “Joining the Colours” của Katharine Tynan. Bà Katharine Tynan (1859–1931) là một nhà thơ, tiểu thuyết gia người Ái Nhĩ Lan. Bà sáng tác bài thơ trên khi đất nước của bà gửi quân tham chiến cùng Anh quốc trong Thế chiến thứ I.

.

 

JOINING THE COLOURS

By Katharine Tynan 

 

There they go marching all in step so gay!

Smooth-cheeked and golden, food for shells and guns.

Blithely they go as to a wedding day,

The mothers' sons.

The drab street stares to see them row on row

On the high tram-tops, singing like the lark.

Too careless-gay for courage, singing they go

Into the dark.

 

With tin whistles, mouth-organs, any noise,

They pipe the way to glory and the grave;

Foolish and young, the gay and golden boys

Love cannot save.

 

High heart! High courage! The poor girls they kissed

Run with them : they shall kiss no more, alas!

Out of the mist they stepped-into the mist

Singing they pass.

.

 

KHOÁC MÀU ÁO TRẬN

 

Đó, những bước chân diễu hành nhộn nhịp!

Má măng tơ thành thức nhấm đạn bom

Họ vui vẻ như đang đi dự tiệc

Thật đáng yêu của mẹ những đứa con

 

Hàng nối hàng, phố buồn tênh ngắm họ

Hát như chim trên những chiếc quân xa

Lòng can đảm, khúc quân hành tiến bước

Họ dấn thân vào cõi tối bao la

 

Tiếng tu-huýt, tiếng đàn môi rộn rã

Đường vinh quang và nghĩa địa đương chờ

Những chàng trai vàng, trẻ trung, ngờ nghệch

Tình yêu nào cữu rỗi sự ngây thơ

 

Hào khí ngất trời, ôm hôn lần cuối

Người yêu chạy theo hớt hải, than ôi!

Qua vùng mù sương họ đi vào tối

Văng vẳng còn nghe tiếng hát xa vời!

 

15/7/2023

 

 

Đọc Thơ & Viết Bình Luận Trên Facebook

 

ĐỌC THƠ & VIẾT BÌNH LUẬN TRÊN FACEBOOK

 

Mấy hôm trước nhân đọc được một bài thơ khá hóm hĩnh của nhà thơ Nguyễn hàn Chung, nên tôi có cảm hứng làm một bài họa lại. Tôi xin phép anh NHC trích dẫn bài thơ của anh mà tôi đã họa, ra đây để cho mọi người dễ hiểu vấn đề hơn:

 

N ạ n g á i T â y

N g u y ễ n H à n C h u n g

 

Ả ngồi chàng hảng phơi phóng

kệ ả đừng dán mắt vào

bạn không mục thủy tinh thể

mà mục cõi đời trong lao

 

Du lịch hãy ngắm phong cảnh

đừng tưởng như gái đông lào

tày liếp Hồ, Hồng, Minh béo

không thấy rõ rành hay sao?

 

Thật ra cá rô cá diếc

ngon vì biết cách chiên xào

việc gì tát đìa vét máng

mà vùi thân thế xuống ao

 

Hỡi "Tuấn chàng trai nước Việt”

cứ mãi cu ky cũ kỹ

chẳng chết cái thằng Tây nào

đừng có ham chơi trống bỏi

đời ôi như hũ tương chao!

3/7/2022

 

Bài này thi sĩ NHC viết năm ngoái. Có lẽ là sau vụ lùm xùm của mấy ông nhạc sĩ đất Việt xuất dương tìm đường thử món lạ. Vì khoái những chữ gây nhiều liên tưởng thú vị như: “cá rô, cá diếc, chiên xào, tương chao…” nên tôi vừa đọc xong là họa lại ngay. Họa xong, tôi liền còm vào bài anh NHC và đăng một bản lên trang cá nhân của mình. Mụch đích cũng chỉ là để ‘gây cười’ cho vui trên mạng ảo. Sau đó, tôi đem bài thơ ăn theo sửa lại đôi chút, vì biết đăng vào trang lớn khác với trang cá nhân của mình, do người đọc có đủ mọi thành phần, mọi trình độ, rồi đăng lên trang Trang Văn Học Miền Nam. Không ngờ bài thơ đã bị một vài người phản ứng dữ dội. Việc người đọc đánh giá thơ hay dở là chuyện bình thường, không đáng quan tâm. Cái đáng nói ở đây là họ đã xuyên tạc, bôi bẩn nội dung bài viết của tôi, một việc làm rất đáng bị quở trách. Dưới đây là nguyên văn bài thơ tôi đã đăng trên Trang Văn Học Miền Nam.

 

bài ăn theo nhà thơ NHC

THỬ MÓN TÂY

 

Cô gái chào hàng xinh, trẻ

Mà anh chẳng ghé mắt vào

Nghĩa là khinh nhau quá thể

Tội này đáng tống nhà lao

 

Du lịch nên ngắm vật lạ

Cứ gì mãi món đông lào

Xứ Tây núi đồi khe rạch...

Nhỏ to chẳng khác biệt sao?

 

Quanh năm đớp rô, đớp diếc

Xuất ngoại thử bass chiên xào

Bạc nhiều cần chi phải tiếc

Mò cua, bắt hến trong ao

 

Này, những chàng trai nhiệt huyết

Chẳng nên ki bo chút nào

Món ngon phải thử cho biết

Cớ gì húp mãi tương chao!?

3/7/2023 - Tú Điếc

 

Theo ý kiến chủ quan của tôi, về mặt từ ngữ, cả bài thơ không có một chữ nào tục tĩu. Không có một dòng nào miêu tả cơ thể người phụ nữ. Nếu có, cũng là những từ ngữ đã được ẩn dụ kín đáo, được giới bình dân sử dụng thông thường như lời ăn tiếng nói hàng ngày.

Về nội dung, mới đọc có cảm tưởng như là tác giả đồng tình với những người thích món ngon, vật lạ nước ngoài (trong bài thơ không nói thẳng đó là chuyện gái gú nhé!). Nhưng ngầm ý mỉa mai, cười cợt họ.

 

Việc đọc thơ và liên tưởng đến vấn đề gì đó là quyền tự do của người đọc. Chuyện này, tác giả vô can. Không thể cứ ai đó đọc thơ văn rồi suy nghĩ vớ vẩn, đen rối lại đổ lỗi cho cho người làm thơ được. Ví thử, một người đọc mấy câu thơ sau đây của bà Hồ Xuân Hương rồi nói bà làm thơ tục, chửi rủa thậm tệ thì cũng thật vô lý. Bởi bà chỉ tả chân những điều quan sát được.

 

“Quân tử có thương thì đóng cọc

Xin đừng mấn mó nhựa ra tay” – Quả Mít – HXH

“Cọc nhổ đi rồi lỗ bỏ không” – Đánh Đu – HXH

 

Nói lại về chuyện bài thơ của tôi. Sau khi đăng ở trang Trang Văn Học Miền Nam, một anh nọ chửi khéo bằng cách còm lấp lửng câu ngạn ngữ: “ Nóc nhà xa hơn ngõ chợ…” Một chị sồn sồn xấn xổ vào mắng nhiếc một cách rất ư mất dạy rằng: “( húm đó ) trắng đẹp hơn.. cái mặt người làm thơ..” (sic). Rồi cô ta lại phán như thánh: “thơ dòm háng phụ nữ mà bao rằng thơ” (???). Ả còn lôi cha mẹ của người viết vào mà chửi. Thật là vô văn hóa, mất dạy chưa từng thấy.

 

Thật ra người làm thơ trên Facebook trước hết là tạo niềm vui cho chính họ, sau mua vui cho người đọc. Nếu người đọc thấy trái ý hoặc không đồng tình cũng nên còm một cách lịch sự, tử tế cho người viết tiếp thu. Nếu tác giả có điểm nào đó sai cũng nên dẫn chứng cụ thể, không nên lôi cha mẹ, vợ chồng, con cái của họ vào... Biết tìm thơ mà đọc thì đâu phải kẻ sống đầu đường, xó chợ mà ăn nói bừa bãi, thô tục thế. Trên mạng có cả ngàn cả triệu người xem, nói năng thô bỉ là tự bôi tro, trát trấu vào mặt mình. Hơn nữa trước khi nói cần hiểu mình nói gì, nhất là xem lại mình nói có đúng vấn đề không. Như anh chàng nọ, và cái cô chửi tôi (mà tôi không muốn nêu nick ra đây) thì rõ ràng đọc thơ như vịt nghe sấm mà tỏ ra nguy hiểm.

 

6/7/2023

Tú Điếc

 

 

Cây Bên Cửa Sổ

Trần Đức Phổ phỏng dịch

Một đứa trẻ lớn lên ở nhà quê như tôi thì khó quên được những cây xoài, cây ổi… trong vườn nhà. Thế nhưng khi đọc bài thơ “Tree at my window” của thi sĩ Robert Frost, tôi mới thấy tình cảm của mình đối với cây cỏ chẳng thấm thía vào đâu. Với bài thơ bốn khổ, Frost đã mô tả tấm chân tình thắm thiết của ông với cái cây bên cửa sổ như là một người tri kỷ. Thậm chí với hai cau thơ cuối bài, có thể xem cái cây ấy và ông như là hai con người gắn liền nhau không thể tách rời. Một bài thơ biết trân trọng, gắn bó với thiên nhiên như thế thật đáng để chúng ta đọc.

.

 

TREE AT MY WINDOW

by Robert Frost

 

Tree at my window, window tree,

My sash is lowered when night comes on;

But let there never be curtain drawn

Between you and me.

 

Vague dream head lifted out of the ground,

And thing next most diffuse to cloud,

Not all your light tongues talking aloud

Could be profound.

 

But tree, I have seen you taken and tossed,

And if you have seen me when I slept,

You have seen me when I was taken and swept

And all but lost.

 

That day she put our heads together,

Fate had her imagination about her,

Your head so much concerned with outer,

Mine with inner, weather.

.

 

CÂY BÊN CỬA SỔ 

 

Cây ngoài cửa sổ - bên cửa sổ

Đêm xuống tôi hạ ô kính nhỏ

Nhưng không kéo lại tấm màn che

Để còn nhìn thấy bạn nơi đó

 

Đầu mộng hão ngẩng cao khỏi đất

Và chìa cành rướn tỏa vào mây

Những nhánh lá dịu mềm như lưỡi

Không nói to suy ngẫm đêm ngày

 

Tôi đã thấy bạn từng quằn quại

Và nếu khi tôi ngủ, bạn nhìn

Bạn cũng thấy tôi nằm trăn trở

Và lệ trào, chẳng chút an yên

 

Ngày đó chúng ta chụm mái đầu

Phận đời thiên định biết về đâu

Bạn lo thảm cảnh trời mưa gió

Tôi sợ tâm hồn vướng nỗi đau.

 

8/7/2023

Trần Đức Phổ phỏng dịch

 

 

Thử Món Tây

Tú Điếc

Cô gái chào hàng xinh, trẻ

Mà anh chẳng ghé mắt vào

Nghĩa là khinh nhau quá thể

Tội này đáng tống nhà lao

 

Du lịch nên ngắm vật lạ

Cứ gì mãi món đông lào

Xứ Tây núi đồi khe rạch...

Nhỏ to chẳng khác biệt sao?

 

Quanh năm đớp rô, đớp diếc

Xuất ngoại thử bass chiên xào

Bạc nhiều cần chi phải tiếc

Mò cua, bắt hến trong ao

 

Này, những chàng trai nhiệt huyết

Chẳng nên ki bo chút nào

Món ngon phải thử cho biết

Cớ gì húp mãi tương chao!?

 

3/7/2023

 

 

 

 

Lời Chúc Phúc Lễ Thành Hôn

Trần Đức Phổ phỏng dịch

 

Một bài thơ được nhiều người Mỹ sử dụng để chúc tụng trong các buổi lễ thành hôn ở Hoa Kỳ được cho là tác phẩm dân gian của người Apache, một nhóm thổ dân miền Nam Hoa Kỳ. Bài thơ có nhiều tên gọi khác nhau như: "Indian Wedding Blessing", "Apache Blessing", "Apache Wedding Prayer", "Benediction of the Apaches", "Cherokee Wedding Blessing".

Nhưng theo Wikipedia tác phẩm này được viết năm 1947, trong cuốn tiểu thuyết Tây phương Blood Brother của nhà văn Elliott Arnold (1912–1980). Ông không phải là thổ dân, và bài thơ được sáng tạo độc lập, không dựa vào truyền thống văn hóa nào của thổ dân Apache hoặc Cherokee. Tác phẩm đã được phổ biến vào năm 1950 trong bộ phim Broken Arrow, chuyển thể từ cuốn tiểu thuyết nói trên.

. 

 

1. Nguyên tác

APACHE WEDDING PRAYER

By Elliott Arnold (1912–1980). 

 

Now you will feel no rain,

For each of you will be the shelter to the other

Now you will feel no cold,

For each of you will be the warmth to the other,

Now there is no loneliness for you,

Now you are two persons,

But there are three lives before you.

His life, her life, and your life together.

May beauty surround you both

In the journey ahead and through the long years.

May happiness be your companion

To the place where the river meets the sun.

Go now to your dwelling place

To enter into the days of your togetherness,

And may your days be good and long upon this earth.

.

 

2 .Phỏng dịch

LỜI CHÚC PHÚC LỄ THÀNH HÔN 

 

Bây giờ chẳng ngại mưa rơi

Vì bên mỗi bạn là người chở che

Bây giờ chẳng ngại lạnh se

Vì chưng có bạn sẻ chia ấm nồng

Bây giờ đã hết cô phòng

Cả hai là một, vợ chồng có đôi

Nhưng mà đến ba cuộc đời

Đời chàng, đời thiếp, và đời phu thê

Cầu mong đẹp đẽ mọi bề

Hành trình đôi lứa hướng về tương lai

Cầu mong hạnh phúc kề vai

Đến khi giã biệt kiếp này mới thôi

Bây giờ mời bạn về nơi

Thuộc về đôi bạn một đời bên nhau

Chúc phúc lành đến bạc đầu

Tháng ngày tốt đẹp dài lâu cõi trần.

 

3/7/2023

Trần Đức Phổ phỏng dịch