Thơ Say
Đêm này em rót cho ta uống
Rượu cũng trong veo tựa mắt người
Từng giọt thơm lừng men cháy bỏng
Dâng từ tay ngọc tuổi đôi mươi
Ta uống cho quên hận tháng ngày
Làm thằng mất nước lạc trời Tây
Kiếm cung xếp xó chờ hoen rỉ
Bám víu cuộc đời sống lất lay!
Ta uống để tin giấc mộng lành
Dẫu đời còn lắm chuyện hôi tanh
Chén cơm manh áo làm day dứt
Mà nghĩa quê hương bỏ chẳng đành!
Ta uống men nồng như uống em
Càng say càng muốn uống nhiều thêm
Cho ta say nốt đời ta nhé
Để chẳng bao giờ ta thiếu em!
Hãy rót đi em chớ ngại ngùng
Thế gian vạn sự thảy đều chung
Ta còn say khướt còn mơ mộng
Còn biết là em đẹp não nùng
Đêm này em rót cho ta uống
Những chén ân tình, chén khổ đau
Nếu lỡ rồi đây ta cách biệt
Men nồng ngây ngất vạn ngày sau!
May 29, 2017
Phân tích bài thơ Thơ Say của Trần Đức Phổ
Bài thơ Thơ Say là một tác phẩm tràn đầy cảm xúc, thể hiện tâm trạng buồn bã, day dứt của một người đang lưu lạc xa quê hương. Hình ảnh rượu và men say trở thành biểu tượng xuyên suốt, vừa diễn tả nỗi khắc khoải, vừa là phương tiện để nhân vật trữ tình tìm kiếm sự quên lãng và an ủi. Tình yêu, quê hương và những khổ đau cuộc đời hòa quyện trong từng câu thơ, tạo nên một bản hòa ca vừa bi thương, vừa mãnh liệt.
1.
Mở đầu: Rượu và vẻ đẹp người rót rượuBài thơ bắt đầu bằng hình ảnh đầy quyến rũ của rượu và người thiếu nữ rót rượu:
Đêm này em rót cho ta uống
Rượu cũng trong veo tựa mắt người
Tác giả vẽ lên khung cảnh huyền ảo, nơi rượu không chỉ là thức uống mà còn mang vẻ đẹp tinh khiết, trong trẻo tựa đôi mắt người thiếu nữ. Đây là cách chuyển từ vật chất sang cảm xúc, làm nổi bật sự gắn kết giữa rượu và người. Từ "tựa mắt người" gợi lên sự say mê và tình cảm sâu đậm mà nhân vật trữ tình dành cho cô gái.
Từng giọt thơm lừng men cháy bỏng
Dâng từ tay ngọc tuổi đôi mươi
Hình ảnh “men cháy bỏng” không chỉ nói về sức mạnh của rượu mà còn ám chỉ đến sức hút mãnh liệt của người thiếu nữ. "Tay ngọc tuổi đôi mươi" khẳng định vẻ đẹp thanh xuân, tràn đầy sức sống của cô gái, làm tăng thêm sức quyến rũ cho chén rượu và không gian say đắm này.
2.
Nỗi đau và sự lạc lõng nơi đất kháchTừ men say, nhân vật trữ tình chuyển sang bộc lộ những nỗi niềm đau khổ:
Ta uống cho quên hận tháng ngày
Làm thằng mất nước lạc trời Tây
Nỗi đau của một người con xa quê được thể hiện trực tiếp. "Thằng mất nước" không chỉ là sự tự trách mà còn là nỗi uất nghẹn trước hoàn cảnh éo le. Việc "lạc trời Tây" gợi lên cảm giác lưu vong, cô đơn, sống trong một thế giới xa lạ không mang lại cảm giác thuộc về.
Kiếm cung xếp xó chờ hoen rỉ
Bám víu cuộc đời sống lất lay!
Hình ảnh "kiếm cung xếp xó" biểu tượng cho sự bất lực, bất mãn khi lý tưởng, khát vọng không thể thực hiện. Nhân vật trữ tình giờ đây chỉ "bám víu cuộc đời" để sống qua ngày, trong trạng thái lạc lõng và đầy chán chường.
3.
Hy vọng trong giấc mộng sayDù chìm trong men rượu và nỗi buồn, tác giả vẫn nuôi dưỡng hy vọng:
Ta uống để tin giấc mộng lành
Dẫu đời còn lắm chuyện hôi tanh
Rượu không chỉ để quên đau khổ mà còn là cách để nhân vật trữ tình tìm lại niềm tin, dù chỉ là trong giấc mơ. Tác giả thẳng thắn nhìn nhận "đời còn lắm chuyện hôi tanh," nhưng vẫn không từ bỏ mong muốn tìm thấy điều tốt đẹp.
Chén cơm manh áo làm day dứt
Mà nghĩa quê hương bỏ chẳng đành!
Câu thơ thể hiện sự giằng xé giữa những nhu cầu vật chất và tình yêu quê hương sâu nặng. Nhân vật trữ tình sống xa quê nhưng không thể dứt bỏ tình cảm dành cho nơi chôn rau cắt rốn, dù hoàn cảnh đầy khắc nghiệt.
4.
Tình yêu và sự gắn kết qua men rượuHình ảnh người thiếu nữ tiếp tục xuất hiện như một nguồn an ủi và sức mạnh tinh thần:
Ta uống men nồng như uống em
Càng say càng muốn uống nhiều thêm
Tác giả tạo ra sự hòa quyện giữa rượu và người. Nét đẹp của người thiếu nữ không chỉ là sự hiện hữu bên ngoài mà còn là cảm giác mê đắm, khiến nhân vật trữ tình càng uống càng say, càng muốn gắn bó mãi mãi.
Cho ta say nốt đời ta nhé
Để chẳng bao giờ ta thiếu em!
Sự say ở đây không chỉ là say rượu mà còn là say tình, say cuộc sống. Nhân vật trữ tình khao khát được giữ mãi cảm giác này, nơi tình yêu và sự an ủi làm dịu đi nỗi đau cuộc đời.
5.
Kết thúc: Nỗi buồn chia xa và sự lưu luyếnBài thơ khép lại bằng một nỗi lo sợ chia xa nhưng đồng thời cũng là lời nhắc nhở về giá trị của hiện tại:
Đêm này em rót cho ta uống
Những chén ân tình, chén khổ đau
"Chén ân tình" và "chén khổ đau" đại diện cho cả niềm vui và nỗi buồn trong cuộc đời. Nhân vật trữ tình chấp nhận cả hai, coi đó là một phần tất yếu của kiếp nhân sinh.
Nếu lỡ rồi đây ta cách biệt
Men nồng ngây ngất vạn ngày sau!
Hình ảnh "men nồng ngây ngất" trở thành ký ức đẹp, thứ sẽ mãi lưu giữ trong lòng dù có thể người yêu và hoàn cảnh hiện tại chỉ là nhất thời. Đây là lời nhắn nhủ về sự trân trọng những khoảnh khắc đẹp đẽ trong hiện tại.
6.
Nghệ thuật trong bài thơ- Ngôn ngữ giàu hình ảnh: Những hình ảnh "rượu," "tay ngọc," "kiếm cung xếp xó" được sử dụng để diễn tả tinh tế cảm xúc, tâm trạng của nhân vật trữ tình.
- Sự đối lập: Tác giả sử dụng sự tương phản giữa niềm vui và nỗi buồn, men say và thực tại đau khổ, tình yêu và nỗi cô đơn để làm nổi bật chiều sâu cảm xúc.
- Giọng điệu trữ tình: Bài thơ mang giọng điệu vừa say đắm vừa u sầu, tạo nên sự đồng cảm mạnh mẽ với người đọc.
Kết luận
Thơ Say là một tác phẩm đậm chất trữ tình, kết hợp giữa nỗi buồn của kiếp lưu lạc và sự mê đắm trong tình yêu. Tác giả đã khéo léo sử dụng hình ảnh rượu để diễn tả những cảm xúc phức tạp, từ nỗi đau, sự mất mát đến niềm hy vọng và tình yêu. Bài thơ không chỉ là lời tự sự của một trái tim đau khổ mà còn là sự khích lệ hãy sống trọn vẹn từng khoảnh khắc, dù cuộc đời có nhiều đắng cay.
.jpg)
