62 - Uống Rượu Tất Niên Bàn Chuyện Giang Hồ

Uống Rượu Tất Niên Bàn Chuyện Giang Hồ

Tác giả: Trần Đức Phổ

Uống rượu tất niên cùng chúng bạn
Còn mơ luận kiếm chốn giang hồ
Những tay bợm nhậu làm sao ngán
Nói chuyện tầm phào, chuyện bá vơ

Ông nọ thăng thiên về cõi phật
Quan tài tiền tỉ thấy mà ham
Ngày sau thể xác tiêu thành đất
Mộ huyệt nhà sư hóa kho tàng

Có ngài thị trưởng kia xộ khám
Mới hay tại chức bệnh thần kinh
Nên được khoan hồng cho giảm án
Ừ, thì đời lúc nhục lúc vinh

Có kẻ danh vang lừng bốn biển
Thần y chữa bệnh tuyệt vô song
Liệt thì bẻ khớp, câm kéo lưỡi
Điếc tát vào tai... sợ khiếp hồn

Có cô dược sĩ tài như thánh
Phát minh bộ kít thử Cô-vi
Bắt tay Việt Á thằng ma mãnh
Làm khối dân đen nhập nhị tì

Có chị Xi-ô hay văng mạng
Đăng đàn réo gọi bọn bất lương
Kẻ yêu người ghét cũng đủ hạng
Kết quả - hồi sau mới tỏ tường

Có cái thiền am bên vực thẳm
Nghe đồn nổi tiếng khắp năm châu
Am chủ huê tình sung mãn lắm
Bảy mươi làm khối ả mang bầu

...

Mời bạn dzô dzô... ta cạn chén
Uống đi tiễn biệt bác trâu cày
Đời còn lắm chuyện chưa bàn đến
Hổ đã xổng chuồng... mặc, cứ say!

23 tháng chạp năm Tân Sửu 

 

 

Lời bình:

Bài thơ "Uống Rượu Tất Niên Bàn Chuyện Giang Hồ" của Trần Đức Phổ là một bức tranh trào phúng, phản ánh đa diện cuộc sống đời thường trong xã hội qua lăng kính hài hước, cay nghiệt nhưng cũng đầy suy ngẫm. Thông qua hình ảnh cuộc nhậu tất niên, tác giả không chỉ khắc họa cảnh sinh hoạt thường nhật mà còn bàn chuyện thế sự với giọng điệu châm biếm, thâm thúy.

1. Khung cảnh mở đầu - không khí nhậu nhẹt và luận bàn:

Tác giả mở đầu bằng khung cảnh bạn bè tụ họp:

Uống rượu tất niên cùng chúng bạn
Còn mơ luận kiếm chốn giang hồ

Hình ảnh "tất niên" tạo nên không khí vui tươi, ấm cúng, đồng thời thể hiện nét văn hóa đặc trưng của người Việt trong dịp cuối năm. "Luận kiếm chốn giang hồ" gợi lên sự bay bổng, phóng khoáng, pha chút đùa cợt về những câu chuyện ngoài đời, như một cách thoát ly thực tại.

2. Phê phán hiện thực xã hội qua các điển hình:

Bài thơ dùng giọng điệu mỉa mai để chỉ trích những bất cập trong xã hội, được thể hiện qua các nhân vật và sự kiện cụ thể:

• Chuyện "thăng thiên" của ông nọ:

  Ông nọ thăng thiên về cõi phật
  Quan tài tiền tỉ thấy mà ham

  Cái chết của một nhân vật giàu có trở thành đề tài châm biếm, khi những giá trị vật chất như "quan tài tiền tỉ" bị lật ngược thành trò hề. Tác giả nhấn mạnh sự vô nghĩa của tài sản khi "thể xác tiêu thành đất".

• Quan chức xộ khám:

  Có ngài thị trưởng kia xộ khám
  Mới hay tại chức bệnh thần kinh

  Câu thơ này phản ánh hiện tượng tham nhũng, tha hóa quyền lực của một số quan chức. Giọng điệu châm biếm "bệnh thần kinh" và "khoan hồng" ngầm chỉ sự bất công trong pháp luật.

• Chuyện thần y và dược sĩ:

  Có kẻ danh vang lừng bốn biển
  Thần y chữa bệnh tuyệt vô song

  Có cô dược sĩ tài như thánh
  Phát minh bộ kít thử Cô-vi

  Hai nhân vật này gợi nhớ đến những vụ bê bối y tế trong thời đại dịch COVID-19. Hình ảnh "thần y" và "dược sĩ" không chỉ là lời mỉa mai cá nhân mà còn là lời chỉ trích hệ thống, nơi những kẻ "ma mãnh" trục lợi trên nỗi đau cộng đồng.

• Câu chuyện thiền am:

  Có cái thiền am bên vực thẳm
  Nghe đồn nổi tiếng khắp năm châu

  Đây là một lời chế giễu sâu cay, vạch trần những trò lừa đảo đội lốt tôn giáo, nơi mà sự "huê tình" và bê bối đạo đức làm méo mó những giá trị tâm linh.

3. Tư tưởng buông bỏ - triết lý sống trong cơn say:

Kết thúc bài thơ, tác giả dùng hình ảnh "dzô dzô" để mời gọi bạn bè, nhấn mạnh triết lý sống khoáng đạt, buông bỏ:

Mời bạn dzô dzô... ta cạn chén
Uống đi tiễn biệt bác trâu cày

Hình ảnh con trâu – biểu tượng của lao động, gợi nhắc một năm cũ vất vả đã qua. "Hổ đã xổng chuồng" vừa mang ý nghĩa tượng trưng cho sự đổi thay, vừa là lời buông xuôi trước những hỗn loạn xã hội.

4. Giọng điệu và nghệ thuật:

• Giọng thơ châm biếm, hài hước: Bằng cách sử dụng ngôn ngữ đời thường kết hợp với những chi tiết phóng đại, tác giả đã tạo nên tiếng cười trào phúng đầy thâm thúy.
• Cấu trúc lục bát: Dòng thơ mượt mà, giàu tính nhạc điệu nhưng không kém phần sâu cay, làm nổi bật sự tương phản giữa hình thức trang nhã và nội dung gai góc.

Tổng kết:

Bài thơ là một tiếng cười trào lộng nhưng ẩn chứa nhiều nỗi niềm. Qua các câu chuyện đời thường, tác giả lật tẩy những mặt tối trong xã hội, đồng thời gửi gắm triết lý sống: hãy sống thanh thản, vui vẻ trước những biến động không ngừng.