Bài 39 - Thơ Đề Tà Áo Lụa

 

Thơ Đề Tà Áo Lụa

Trần Đức Phổ

 

Em mười lăm hay em mười bảy

Mắt nai ngời ánh chớp lưu ly

Miệng em cười lẽ nào chẳng phải

Lạc nhạn trầm ngư tuổi mộng thì?

 

Mùa đang độ vào thu bảng lảng

Tà áo nào vương vít lòng trai

Đời một kẻ tình trường thua trận

Theo gót hoa dệt mộng ban ngày

 

Ôi, vạt áo áng mây trắng nõn

Cánh nàng tiên hay cánh hồn tôi

Cũng ngờ nghệch cái thời mới lớn

Bước lang thang theo mãi sau người

 

Bỗng chợt muốn đề thơ áo lụa

Đời mấy khi trên gấm thêu hoa

Nhưng hư ảo vẫn là hư ảo

Tận cuối trời tình ấy cách xa.

 

31/10/2024

Lời bình:

Bài thơ "Thơ Đề Tà Áo Lụa" của Trần Đức Phổ là một tác phẩm chứa đựng nhiều suy tư về tình yêu, tuổi trẻ và sự hư ảo của những ước mơ. Qua hình ảnh tà áo lụa, tác giả thể hiện những cảm xúc lãng mạn, đồng thời cũng phản ánh sự trăn trở, bối rối của người trong cuộc sống tình cảm. Dưới đây là phân tích chi tiết về bài thơ.

1. Bố cục và hình thức:

Bài thơ có 4 khổ, với thể thơ tự do, không gò bó, phù hợp với những cảm xúc ngắn gọn nhưng mạnh mẽ của người viết. Nhịp điệu thơ không cố định, mang đến một không khí tự do, bay bổng, giống như những cảm xúc của một người đang trong độ tuổi mộng mơ và yêu đương.

2. Phân tích nội dung từng khổ thơ:

Khổ 1:

“Em mười lăm hay em mười bảy
Mắt nai ngời ánh chớp lưu ly
Miệng em cười lẽ nào chẳng phải
Lạc nhạn trầm ngư tuổi mộng thì?”

Khổ thơ đầu tiên mở ra một hình ảnh về người con gái trẻ, qua đó tác giả bày tỏ sự ngưỡng mộ và sự bối rối trước vẻ đẹp của cô gái. “Em mười lăm hay em mười bảy” là câu hỏi mở, thể hiện sự không rõ ràng về tuổi tác, nhưng chắc chắn là ở độ tuổi mộng mơ, đầy sức sống. “Mắt nai ngời ánh chớp lưu ly” và “Miệng em cười lẽ nào chẳng phải /Lạc nhạn trầm ngư tuổi mộng thì?"  tạo nên hình ảnh của một cô gái có vẻ đẹp trong sáng, thuần khiết, như một ánh sáng lóe lên, đẹp và lạ lẫm. khiến cho cá lặn, chim sa.Đây là một câu hỏi tu từ, nhằm so sánh cô gái với những mỹ nhân thời cổ.

Khổ 2:

“Mùa đang độ vào thu bảng lảng
Tà áo nào vương vít lòng trai
Đời một kẻ tình trường thua trận
Theo gót hoa dệt mộng ban ngày”

Khổ thơ thứ hai chuyển sang một không gian mùa thu, biểu trưng cho sự lãng mạn và một chút buồn bã. "Mùa đang độ vào thu bảng lảng" gợi lên hình ảnh mùa thu chậm rãi, mơ màng, phù hợp với cảm giác chênh vênh trong tình yêu. Hình ảnh “Tà áo nào vương vít lòng trai” là biểu tượng của tình yêu, của sự thu hút mà cô gái mang lại, khiến trái tim người con trai không thể không đắm say.

"Đời một kẻ tình trường thua trận" là một sự thú nhận, tự nhận mình là người thất bại trong tình yêu. Câu thơ này phản ánh một tâm trạng tiếc nuối, bối rối của người trong cuộc khi chưa thể chinh phục được tình cảm của người con gái. "Theo gót hoa dệt mộng ban ngày" là sự miêu tả những ước mơ, những tưởng tượng trong sáng và lãng mạn của người con trai, dù chúng chỉ là những giấc mộng hão huyền, được dệt lên từ hoa hồng, là những ước ao không thể trở thành hiện thực.

Khổ 3:

“Ôi, vạt áo áng mây trắng nõn
Cánh nàng tiên hay cánh hồn tôi
Cũng ngờ nghệch cái thời mới lớn
Bước lang thang theo mãi sau người”

Khổ thơ này mô tả thêm vẻ đẹp của cô gái qua hình ảnh "vạt áo áng mây trắng nõn", gợi lên sự thanh thoát, nhẹ nhàng, như một áng mây trôi trong không gian vô tận. "Cánh nàng tiên hay cánh hồn tôi" là một sự so sánh đầy lãng mạn, ẩn chứa sự ngưỡng mộ vô bờ đối với cô gái, cũng như sự hòa quyện giữa tình cảm của người con trai với hình ảnh cô gái. Tuy nhiên, “cánh nàng tiên” và “cánh hồn tôi” có thể chỉ là ảo mộng, bởi chính người con trai cũng đang chìm đắm trong những mơ mộng không thực tế.

“Cũng ngờ nghệch cái thời mới lớn” là một lời tự nhận về sự ngây thơ, thiếu kinh nghiệm của tuổi trẻ. Họ đang trong thời kỳ mơ mộng, với những bước đi còn loay hoay, chưa thực sự hiểu rõ về tình yêu, về cuộc đời. “Bước lang thang theo mãi sau người” thể hiện một sự lạc lối trong tình cảm, khi người con trai chỉ biết đi theo cô gái, chỉ biết đắm chìm trong những mộng tưởng, nhưng chưa thể tìm ra con đường rõ ràng.

Khổ 4:

“Bỗng chợt muốn đề thơ áo lụa
Đời mấy khi trên gấm thêu hoa
Nhưng hư ảo vẫn là hư ảo
Tận cuối trời tình ấy cách xa.”

Khổ thơ cuối là sự trăn trở, suy tư về tình yêu. "Bỗng chợt muốn đề thơ áo lụa" là hình ảnh người con trai muốn ghi lại những cảm xúc, những ước mơ về tình yêu qua thơ ca. Tuy nhiên, “Đời mấy khi trên gấm thêu hoa” thể hiện sự thực tế, rằng cuộc sống hiếm khi nào đẹp như mơ, như trong thơ ca. Câu thơ này cho thấy sự hiểu biết, sự nhận thức về sự khó khăn trong tình yêu và cuộc sống, khi mà những giấc mơ đẹp hiếm khi trở thành hiện thực.

"Nhưng hư ảo vẫn là hư ảo" là sự nhận thức rõ ràng về sự mong manh và giả tạo của những ước mơ và tình yêu mơ hồ. Tình yêu ấy, dù đẹp đẽ đến đâu, vẫn không thể vươn tới thực tế. “Tận cuối trời tình ấy cách xa” là một kết luận buồn, khẳng định rằng dù có đeo đuổi, tình yêu đó vẫn xa vời và không thể đạt được.

3. Chủ đề và ý nghĩa:

Bài thơ "Thơ Đề Tà Áo Lụa" mang chủ đề về tình yêu lãng mạn, mơ mộng và sự nhận thức về sự hư ảo của những mộng tưởng đó. Thông qua hình ảnh tà áo lụa, tác giả thể hiện vẻ đẹp thuần khiết, tinh tế của tuổi trẻ và tình yêu. Tuy nhiên, bài thơ cũng không thiếu sự buồn bã, sự nhận thức về sự không thực tế của những ước mơ và tình cảm đó, như là một sự chấp nhận về những thất bại, những giới hạn trong tình yêu.

4. Tóm tắt:

Bài thơ "Thơ Đề Tà Áo Lụa" là một tác phẩm đầy tính lãng mạn, biểu tượng và suy tư. Thông qua những hình ảnh mơ mộng và biểu cảm về tà áo lụa, Trần Đức Phổ đã khắc họa vẻ đẹp thuần khiết của cô gái và sự bối rối, tiếc nuối của một chàng trai trong tình yêu. Tuy nhiên, bài thơ cũng thể hiện sự thực tế về cuộc sống và tình yêu, rằng những ước mơ đẹp đôi khi lại chỉ là những ảo mộng không thể đạt được.