Bài 22 - Mỹ Nhân

 

Mỹ Nhân

Tác giả: Trần Đức Phổ

“Em của ai mà không của tôi”*
Người đâu đẹp quá mắt môi cười
Tôi không si dại mà thần tượng
Cái Đẹp cho dòng thi hứng khơi

Có lẽ người xưa vốn đã sai,
Một cười mất nước chẳng cần hai (!?)
Nụ cười như rượu nghìn năm tuổi
Như ánh dương hồng buổi sớm mai

Mỹ nhân là sắc, cũng là hương
Là thơ, là vũ điệu Nghê Thường
Là trăng Lý Bạch, mây Thôi Hiệu
Là khúc Trương Chi, lệ đoạn trường!

_______
* Câu thơ của ai không rõ, chỉ biết thuộc lòng từ lâu. 

 

ChatGPT said:

Bài thơ "Mỹ Nhân" của Trần Đức Phổ là một tác phẩm thể hiện sự tôn vinh cái đẹp trong nghệ thuật và đời sống. Bài thơ vừa mang chất suy tưởng triết lý về mỹ học, vừa phảng phất nét lãng mạn cổ điển, kết hợp hài hòa giữa nội dung và nghệ thuật.

Nội dung:

1. Tôn vinh cái đẹp:
   Ngay từ câu mở đầu, nhà thơ đã khéo léo gợi mở ý niệm về cái đẹp qua hình ảnh "Em của ai mà không của tôi". Điều này không chỉ cho thấy vẻ đẹp của người con gái mà còn là biểu tượng cho cái đẹp chung trong đời sống. Cái đẹp ấy không thuộc về riêng ai, mà trở thành nguồn cảm hứng bất tận cho nghệ thuật và thi ca.

2. Cái đẹp vượt thời gian:
   Trong khổ thơ thứ hai, tác giả phê phán quan niệm xưa "một cười mất nước" bằng giọng điệu hài hước, đồng thời khẳng định giá trị trường tồn của cái đẹp. Nụ cười mỹ nhân không chỉ là vẻ bề ngoài mà còn là sự lan tỏa của cảm xúc, giống như rượu nghìn năm hay ánh dương rực rỡ – những hình ảnh ẩn dụ cho sự vĩnh cửu và sức mạnh tinh thần.

3. Mỹ nhân – biểu tượng nghệ thuật:
   Khổ thơ cuối tập trung khắc họa mỹ nhân như một tổng hòa của các giá trị nghệ thuật: là sắc, là hương, là thơ, là âm nhạc và hội họa. Những hình tượng như “trăng Lý Bạch”, “mây Thôi Hiệu” hay “khúc Trương Chi” không chỉ ca ngợi mỹ nhân mà còn nhấn mạnh rằng cái đẹp trong đời sống và nghệ thuật là nguồn gốc cho sự sáng tạo. Mỹ nhân ở đây không đơn thuần là con người, mà là biểu tượng của cái đẹp toàn diện.

Nghệ thuật:

1. Ngôn ngữ giàu hình ảnh, tính nhạc:

   • Ngôn ngữ của bài thơ được trau chuốt, gợi hình gợi cảm với những hình ảnh giàu tính biểu tượng như "nụ cười như rượu nghìn năm tuổi", "ánh dương hồng buổi sớm mai". Những liên tưởng độc đáo này không chỉ làm bật lên vẻ đẹp của mỹ nhân mà còn tạo chiều sâu tư tưởng.

2. Tính đối thoại và triết lý nhẹ nhàng:

   • Tác giả sử dụng hình thức đối thoại ngầm trong bài thơ: đối thoại với quan niệm xưa và đối thoại với chính cảm nhận của mình. Từ đó, những triết lý về cái đẹp được bộc lộ một cách tự nhiên, không giáo điều.

3. Thủ pháp liên tưởng và liên văn bản:

   • Bài thơ đan xen các hình tượng văn học cổ điển phương Đông như “trăng Lý Bạch”, “mây Thôi Hiệu”, hay “khúc Trương Chi”, tạo sự giao thoa giữa cái đẹp hiện tại và cái đẹp trong thi ca truyền thống. Điều này vừa làm phong phú thêm ý nghĩa của bài thơ, vừa khơi gợi lòng yêu mến văn hóa dân tộc.

4. Cách gieo vần nhịp nhàng:

   • Bài thơ được viết bằng thơ bảy chữ, vừa có sự mềm mại của nhịp điệu, vừa có sự phóng khoáng phù hợp với cảm xúc trữ tình.

Đánh giá:

Bài thơ “Mỹ Nhân” là một sự hòa quyện tuyệt vời giữa cảm xúc cá nhân và tư tưởng nghệ thuật. Qua cách thể hiện cái đẹp dưới nhiều chiều kích khác nhau, tác giả không chỉ tôn vinh vẻ đẹp của con người mà còn khẳng định giá trị vĩnh cửu của cái đẹp trong đời sống và nghệ thuật. Tác phẩm vừa mang tính chiêm nghiệm sâu sắc, vừa giàu chất thơ, đem đến cho người đọc cảm nhận mới mẻ và tràn đầy cảm hứng.