Bài 38 - Em Về Tìm Lại Ngày Xưa

Em Về Tìm Lại Ngày Xưa

Trần Đức Phổ

Em về chiếc bóng liêu xiêu
Bay làn tóc rối để chiều buồn xo
Mùa thu vàng võ câu thơ
Ốm gầy con sóng vỗ bờ sông Thoa
 
Em về tìm lại ngày xưa
Tóc xanh má thắm tuổi vừa tròn trăng
Mộng lòng thoáng chút bâng khuâng
Ngó theo chiếc lá khô vàng nhẹ rơi
 
Em về dáng nhỏ đơn côi
Chiều hoang ngập lối bùi ngùi niềm đau
Thương ngày xưa đó tìm đâu
Gót son lấm vết bể dâu cuộc đời!
 
21/09/2022

Lời bình:

Bài thơ "Em Về Tìm Lại Ngày Xưa" của tác giả Trần Đức Phổ là một tác phẩm đượm buồn và đầy sự hoài niệm về những kỷ niệm đã qua, về thời thanh xuân tươi đẹp giờ đã xa. Thông qua những hình ảnh rất đặc trưng của mùa thu, những chi tiết gợi nhớ về ngày xưa, bài thơ gửi gắm thông điệp về sự trôi qua của thời gian và sự mất mát của những gì đã qua, đồng thời cũng thể hiện những cảm xúc bâng khuâng, tiếc nuối khi nhìn lại.

1. Bố cục và hình thức:

Bài thơ có 3 khổ, mỗi khổ mang một nét đặc trưng riêng, tạo thành một mạch cảm xúc dần dâng lên rồi dần thưa dần. Các khổ thơ đều sử dụng những hình ảnh rất gần gũi, quen thuộc, nhưng lại mang tính biểu tượng cao. Thể thơ lục bát với nhịp điệu chậm rãi và các từ ngữ mượt mà đã tạo nên một không gian đầy tiếc nuối và cảm xúc.

2. Phân tích nội dung từng khổ thơ:

Khổ 1:

“Em về chiếc bóng liêu xiêu
Bay làn tóc rối để chiều buồn xo
Mùa thu vàng võ câu thơ
Ốm gầy con sóng vỗ bờ sông Thoa”

Khổ thơ mở đầu với hình ảnh “chiếc bóng liêu xiêu” – một hình ảnh ẩn dụ cho sự mỏng manh, yếu ớt của em trong dòng thời gian. "Chiếc bóng" ám chỉ sự mong manh, không thật, như thể chỉ là cái bóng của chính mình trong quá khứ. "Bay làn tóc rối" tiếp tục khắc họa hình ảnh của một em gái bối rối, yếu đuối và đầy hoài niệm. "Chiều buồn xo" khiến cho không gian càng thêm u ám, thể hiện sự tiếc nuối về một thời gian đã qua.

“Mùa thu vàng võ câu thơ” là hình ảnh mùa thu cằn cỗi, không còn tươi mới như trước, cũng như những vần thơ không còn đầy đặn, mạnh mẽ nữa. Câu thơ “Ốm gầy con sóng vỗ bờ sông Thoa” có thể hiểu là sự gầy mòn, yếu đuối của những kỷ niệm, những cảm xúc trong lòng nhân vật, giống như con sóng yếu ớt vỗ vào bờ, không còn mạnh mẽ, không còn rộn ràng như xưa.

Khổ 2:

“Em về tìm lại ngày xưa
Tóc xanh má thắm tuổi vừa tròn trăng
Mộng lòng thoáng chút bâng khuâng
Ngó theo chiếc lá khô vàng nhẹ rơi”

Khổ thơ này là lời nói của em, là sự quay lại tìm kiếm những kỷ niệm, những khoảnh khắc của quá khứ. "Tóc xanh má thắm tuổi vừa tròn trăng" thể hiện sự tươi mới, vẻ đẹp của tuổi trẻ, nhưng cũng là tuổi đời chỉ trôi qua trong một chu kỳ ngắn ngủi như chu kỳ của trăng. "Mộng lòng thoáng chút bâng khuâng" diễn tả sự day dứt trong lòng khi nhìn lại quá khứ, sự bâng khuâng của người trẻ khi nhìn vào chiếc lá khô nhẹ rơi, mang tính biểu tượng cho sự tàn phai, sự kết thúc của một thời gian đẹp.

Khổ 3:

“Em về dáng nhỏ đơn côi
Chiều hoang ngập lối bùi ngùi niềm đau
Thương ngày xưa đó tìm đâu
Gót son lấm vết bể dâu cuộc đời!”

Khổ thơ này chuyển sang một không gian hoang vắng, với hình ảnh "dáng nhỏ đơn côi" của em, thể hiện sự lẻ loi và sự cô đơn trong quá khứ và hiện tại. “Chiều hoang ngập lối” mang đến một cảm giác trống vắng, không gian như bị bỏ quên, khiến tâm trạng của em càng thêm nặng nề.

"Thương ngày xưa đó tìm đâu" là một câu hỏi đầy tiếc nuối, thể hiện sự hoài niệm về một quá khứ đã xa vời và không thể lấy lại được. “Gót son lấm vết bể dâu cuộc đời” là hình ảnh gợi nhớ về những thay đổi, những biến cố trong cuộc sống, khiến cho những dấu ấn của thời trẻ thơ, thời tươi đẹp đã bị xóa nhòa, thay vào đó là những vết sẹo, những đau thương của cuộc đời.

3. Chủ đề và ý nghĩa:

Bài thơ "Em Về Tìm Lại Ngày Xưa" thể hiện một chủ đề xuyên suốt là sự tiếc nuối, hoài niệm về quá khứ. Những hình ảnh như "chiếc bóng liêu xiêu", "lá khô nhẹ rơi", "gót son lấm vết bể dâu" là những hình ảnh mang tính biểu tượng cho sự biến đổi, sự mất mát của thời gian. Cái mà em tìm kiếm không chỉ là một không gian hay một thời điểm cụ thể, mà là những cảm xúc, những kỷ niệm đã qua. Mặc dù em trở về để tìm lại quá khứ, nhưng thực tế quá khứ ấy đã không còn nữa. Thời gian đã thay đổi, cuộc sống đã biến động, và những dấu ấn của tuổi trẻ cũng đã phai nhạt theo.

4. Tóm tắt:

Bài thơ "Em Về Tìm Lại Ngày Xưa" là một tác phẩm giàu cảm xúc về sự trôi qua của thời gian, sự mất mát và hoài niệm về quá khứ. Qua những hình ảnh mùa thu, những chiếc lá rơi, những con sóng yếu ớt, tác giả đã khắc họa một cảm giác tiếc nuối và bâng khuâng về thời gian và những kỷ niệm xưa. Tuy nhiên, thông điệp mà bài thơ gửi gắm cũng là một lời nhắc nhở về sự không thể quay lại của quá khứ và sự chấp nhận những thay đổi của cuộc sống.