Bài 26 - Gửi Người Con Gái Sông Thoa

Gửi Người Con Gái Sông Thoa

Tác giả: Trần Đức Phổ

Từ độ xa nhà đi biền biệt
Mười năm về lại bến sông Thoa
Con đò ngày cũ không còn nữa
Dòng nước buồn thiu chẳng vỗ bờ

Ôi, nhớ chiều nao em tan học
Gió lồng mái tóc, dáng nghiêng soi
Nụ cười hoa nở chìm trong nước
Đàn cá sông Thoa lặn mất rồi

Dạo đó ta còn ngây ngô lắm
Cũng biết rằng em là mỹ nhân,
Chưa thả theo dòng: thơ lá thắm
Nhưng chữ yêu thương đã hiệp vần

Mười năm mưa nắng miền quê cũ
Sông Thoa con nước vẫn đầy vơi
Cúi mặt nguôi quên niềm nhung nhớ
Trăng non in bóng nét môi cười.

May 11, 2022 

.

 

Bình giảng và cảm nhận bài thơ

“Gửi Người Con Gái Sông Thoa” của Trần Đức Phổ là một khúc ca hoài niệm đầy cảm xúc, gợi nhớ về tuổi trẻ, tình yêu đầu đời, và những dấu ấn không phai nhòa của thời gian. Bài thơ mang đậm nét trữ tình, với bối cảnh dòng sông Thoa trở thành chứng nhân cho những kỷ niệm và cảm xúc của nhân vật trữ tình.

1. Chủ đề và nội dung chính

Bài thơ là lời bày tỏ tâm sự của một người con xa quê, sau mười năm trở lại sông Thoa – nơi gắn bó với kỷ niệm thời thanh xuân. Qua đó, tác giả khắc họa nỗi nhớ quê hương, tình yêu đơn phương thuở ban đầu, cùng với sự nuối tiếc khi mọi thứ giờ đây đã thay đổi.

2. Phân tích chi tiết từng khổ thơ

Khổ 1: Nỗi buồn trước sự đổi thay

Từ độ xa nhà đi biền biệt
Mười năm về lại bến sông Thoa
Con đò ngày cũ không còn nữa
Dòng nước buồn thiu chẳng vỗ bờ

Mở đầu bài thơ, tác giả gợi lên khung cảnh trở về quê hương sau mười năm xa cách. Hình ảnh “con đò ngày cũ không còn nữa” và “dòng nước buồn thiu chẳng vỗ bờ” gợi sự trống vắng, buồn thương. Con sông từng là biểu tượng của sự sống, của kỷ niệm nay mang vẻ lặng lẽ, ảm đạm. Tất cả dường như phản ánh nỗi lòng trĩu nặng của nhân vật trữ tình khi đối mặt với sự thay đổi của thời gian.

Khổ 2: Kỷ niệm về người con gái sông Thoa

Ôi, nhớ chiều nao em tan học
Gió lồng mái tóc, dáng nghiêng soi
Nụ cười hoa nở chìm trong nước
Đàn cá sông Thoa lặn mất rồi

Hình ảnh người con gái sông Thoa hiện lên thật trong trẻo, dịu dàng. Dáng vẻ của nàng khi tan học, mái tóc bay trong gió, nụ cười như “hoa nở chìm trong nước” khiến dòng sông Thoa trở nên thơ mộng và sống động. Từ “đàn cá sông Thoa lặn mất rồi” vừa mang ý nghĩa tả thực, vừa ẩn dụ cho sự mất mát, rằng những khoảnh khắc đẹp đẽ ấy đã trôi qua, không thể tìm lại được.

Khổ 3: Tình cảm thầm lặng của tuổi trẻ

Dạo đó ta còn ngây ngô lắm
Cũng biết rằng em là mỹ nhân,
Chưa thả theo dòng: thơ lá thắm
Nhưng chữ yêu thương đã hiệp vần

Khổ thơ này gợi lên tâm trạng thầm lặng, ngây ngô của tình yêu đầu đời. Nhân vật trữ tình khi ấy còn trẻ dại, chỉ biết cảm nhận vẻ đẹp của người con gái mà chưa dám tỏ bày qua những vần thơ. Cụm từ “chữ yêu thương đã hiệp vần” như lời thú nhận rằng tình cảm đã âm thầm chớm nở, tuy chưa thể hiện thành lời.

Khổ 4: Niềm nuối tiếc và nỗi nhớ mãi không nguôi

Mười năm mưa nắng miền quê cũ
Sông Thoa con nước vẫn đầy vơi
Cúi mặt nguôi quên niềm nhung nhớ
Trăng non in bóng nét môi cười.

Khổ thơ cuối là sự hòa quyện giữa thực tại và ký ức. Sau mười năm, dù dòng sông Thoa vẫn “đầy vơi” nhưng người con gái và kỷ niệm xưa đã trở thành hoài niệm. Hình ảnh “trăng non in bóng nét môi cười” như một dấu ấn vĩnh cửu, ghi lại vẻ đẹp trong trẻo, tươi sáng của nàng trong lòng tác giả. Niềm nhớ thương dù đã cố gắng nguôi quên nhưng vẫn đong đầy trong từng câu chữ.

3. Nghệ thuật nổi bật

• Hình ảnh gợi cảm: Hình ảnh dòng sông Thoa, con đò, mái tóc bay trong gió, và nụ cười chìm trong nước tạo nên một bức tranh quê hương thơ mộng, lãng mạn nhưng cũng man mác buồn.
• Ngôn ngữ giàu tính trữ tình: Các từ ngữ như “buồn thiu,” “nhung nhớ,” “hiệp vần” khéo léo diễn tả cảm xúc sâu lắng, chân thành.
• Kết hợp giữa tả và tình: Cảnh vật sông Thoa được miêu tả sống động nhưng cũng mang tính biểu tượng, phản ánh tâm trạng của nhân vật trữ tình.

4. Cảm nhận cá nhân

Bài thơ mang đến một cảm giác bồi hồi, da diết, nhất là đối với những ai từng trải qua cảm giác hoài niệm về quê hương và tình yêu đầu đời. Qua từng câu chữ, người đọc không chỉ cảm nhận được nỗi nhớ quê của tác giả mà còn đồng cảm với sự tiếc nuối trước những điều đã qua.

Tác phẩm nhắc nhở chúng ta rằng thời gian trôi đi không chỉ làm thay đổi cảnh vật mà còn khiến những kỷ niệm đẹp trở thành quá khứ. Tuy vậy, như dòng sông Thoa vẫn "đầy vơi," những tình cảm chân thành, dù đã qua, vẫn để lại dấu ấn không phai nhòa trong tâm hồn.