Bài 9 - Cửa Mỹ Á

 

Cửa Mỹ Á

Tác giả: Trần Đức Phổ

Nơi sông Thoa và biển Đông tiếp xúc
Núi Cửa trầm ngâm, lặng lẽ cạnh bên
Những mỏm đá như chiến binh khôi giáp
Đứng trang nghiêm mặc kệ sóng vỗ ghềnh

Đầm Mỹ Á mặt gương trong tĩnh lặng
Đoàn thuyền ghe như dán ngược vào trời
Chim hải âu từng đàn tung mây trắng
Theo cánh buồm lộng gió hướng ra khơi

Dưới gốc đa lá xanh um cổ thụ
Chợ ven sông người tấp nập bán mua
Những sọt cá vảy còn tươi sắc bạc
Chen chúc cùng ruốc, mực, ghẹ, tôm, cua…

Nơi doi đất mấy ngư dân vá lưới
Lưng đồng hun dội nắng sớm ban mai
Một ông lão ung dung ngồi nhả khói
Dõi mắt theo đứa nhỏ tập vung chài

Ôi, Mỹ Á! Cái tên sao mà đẹp
Ta ra đi, hãy chờ đón ta về
Như sóng biển vẫn nhớ bờ da diết
Con thuyền nào không nhớ cửa sông quê?

1980-2023

Bài thơ "Cửa Mỹ Á" của Trần Đức Phổ là một bức tranh sinh động và giàu cảm xúc về vùng đất ven biển Mỹ Á, nơi sông Thoa gặp biển Đông. Tác phẩm không chỉ tái hiện vẻ đẹp thiên nhiên và cuộc sống bình dị của con người nơi đây, mà còn gửi gắm tình yêu quê hương sâu sắc, cùng nỗi nhớ nhung da diết dành cho miền đất quen thuộc.

1. Vẻ đẹp thiên nhiên hùng vĩ và thơ mộng

Mở đầu bài thơ, tác giả giới thiệu địa điểm đặc biệt của Mỹ Á – nơi giao thoa giữa sông Thoa và biển Đông, với hình ảnh núi Cửa trầm mặc bên cạnh những mỏm đá như chiến binh oai vệ:

Núi Cửa trầm ngâm, lặng lẽ cạnh bên
Những mỏm đá như chiến binh khôi giáp
Đứng trang nghiêm mặc kệ sóng vỗ ghềnh.

Cách miêu tả này tạo nên một cảm giác vừa hùng vĩ, vừa bình yên. Núi Cửa và những mỏm đá được nhân cách hóa thành những “chiến binh khôi giáp”, đứng trang nghiêm trước sự xô bồ của sóng biển, thể hiện sự kiên cường của thiên nhiên trước thử thách thời gian và sóng gió.

Tiếp theo, đầm Mỹ Á hiện lên như một bức tranh thủy mặc:

Đầm Mỹ Á mặt gương trong tĩnh lặng
Đoàn thuyền ghe như dán ngược vào trời.

Sự yên bình của đầm nước và hình ảnh thuyền ghe “dán ngược vào trời” mang đến một không gian tĩnh tại, trong trẻo, gần như siêu thực. Những đàn hải âu bay theo cánh buồm ra khơi tạo thêm sự sống động, đồng thời khắc họa vẻ đẹp đặc trưng của miền biển.

2. Cuộc sống sinh hoạt đầy sức sống

Tác giả không chỉ miêu tả cảnh quan thiên nhiên mà còn tái hiện cuộc sống sôi động của con người nơi đây, đặc biệt là tại khu chợ ven sông:

Chợ ven sông người tấp nập bán mua
Những sọt cá vảy còn tươi sắc bạc
Chen chúc cùng ruốc, mực, ghẹ, tôm, cua…

Chợ ven sông là trung tâm nhịp sống của cộng đồng ven biển. Hình ảnh những sọt cá với “vảy còn tươi sắc bạc” chen lẫn các loại hải sản khác đã khắc họa sự trù phú của biển cả, cũng như sự cần mẫn của con người. Chợ không chỉ là nơi trao đổi hàng hóa mà còn là nơi gặp gỡ, giao lưu, làm sống dậy bức tranh sinh hoạt đời thường đầy ấm áp.

Ở một góc khác, hình ảnh những ngư dân vá lưới và ông lão ung dung ngồi nhả khói mang đến vẻ đẹp lao động giản dị nhưng đầy sức sống:

Nơi doi đất mấy ngư dân vá lưới
Lưng đồng hun dội nắng sớm ban mai.

Cuộc sống lao động gắn liền với biển khơi được miêu tả bằng những nét chân thực, đầy xúc cảm, thể hiện sự hòa quyện giữa con người và thiên nhiên.

3. Tình yêu quê hương và nỗi nhớ khôn nguôi

Khép lại bài thơ, tác giả bộc lộ tình yêu và nỗi nhớ da diết dành cho quê hương:

Ôi, Mỹ Á! Cái tên sao mà đẹp
Ta ra đi, hãy chờ đón ta về.

Tên gọi Mỹ Á được lặp lại, như một lời khẳng định vẻ đẹp của miền đất này không chỉ qua cảnh sắc mà còn trong tâm hồn của người xa quê. Hình ảnh con thuyền nhớ cửa sông quê gợi lên sự gắn bó bền chặt với quê hương, bất chấp mọi đổi thay của cuộc sống.

Như sóng biển vẫn nhớ bờ da diết
Con thuyền nào không nhớ cửa sông quê?

Tình cảm ấy không chỉ là của riêng tác giả mà còn đại diện cho những người con xa xứ, luôn hướng về quê hương với tất cả niềm yêu thương và khát khao trở về.

4. Giá trị nội dung và nghệ thuật

• Nội dung: Bài thơ khắc họa vẻ đẹp thiên nhiên và cuộc sống sinh hoạt ở Mỹ Á, từ đó thể hiện tình yêu quê hương sâu sắc và nỗi nhớ nhung khôn nguôi của tác giả.
• Nghệ thuật:
  • Hình ảnh thơ giàu sức gợi, kết hợp giữa tĩnh (núi Cửa, đầm Mỹ Á) và động (chợ ven sông, ngư dân vá lưới).
  • Sử dụng các biện pháp nhân hóa và ẩn dụ (mỏm đá như chiến binh, thuyền dán ngược vào trời) để tạo cảm giác sinh động và giàu cảm xúc.
  • Nhịp điệu thơ nhẹ nhàng, mượt mà, phù hợp với cảm xúc hoài niệm và yêu thương.

Kết luận

"Cửa Mỹ Á" không chỉ là bài thơ ca ngợi vẻ đẹp thiên nhiên và con người miền biển mà còn là tiếng lòng của một người con xa quê luôn hướng về mảnh đất đã nuôi dưỡng mình. Tác phẩm là lời nhắc nhở về tình yêu quê hương, sự trân trọng những giá trị bình dị mà sâu sắc trong cuộc sống.