Bài 42 - Ký Ức Ngày Hè

 

 Ký Ức Ngày Hè

Trần Đức phổ
 
Tôi hồi bé vốn ham chơi lười học
Thích mùa hè như thích những đồng xu
Cứ mỗi lần trời trở gió sang thu
Là van vái tháng ngày mau hết vội
Đông chóng tàn, xuân đi, cho hạ tới
Với ngày dài thêm cái thú chơi rong
Sáng tinh mơ theo chân mẹ ra đồng,
Đứng thơ thẩn nom đàn bò gặm cỏ
Ngắm mặt trời cất lên từ gọng vó
Áng mây hồng bỡn cợt ngọn tre xanh
Một bầy chim chiền chiện thật hiền lành
Từ ruộng lúa vụt bay kêu inh ỏi
Bến đò ngang những tiếng cười giọng nói
Nón che nghiêng những đôi má bồ quân
Mùi hoa tươi, và trái chín thơm lừng
Chiều chầm chậm để tôi cùng lũ bạn
Hết bắt ve, thả diều, rồi đá bóng…
Ùa xuống sông thử sức trẻ ngư kình
Cánh tay trần ôm dòng nước trong xanh
Đêm buông xuống trăng lên là rồng rắn,
Bịt mắt bắt dê, kéo co, kích bắn
Những trò chơi của lũ trẻ nhà quê
Mãi âm vang trong ký ức ngày hè.
 
28/5/2024

 

Lời bình:
Bài thơ "Ký Ức Ngày Hè" của Trần Đức Phổ là một dòng chảy cảm xúc, tái hiện lại những ký ức tuổi thơ hồn nhiên, gắn bó với mùa hè nơi làng quê Việt Nam. Tác phẩm không chỉ đưa người đọc trở về với một thời vô tư lự mà còn khơi gợi tình yêu quê hương và những giá trị đẹp đẽ của tuổi thơ.

Bức tranh tuổi thơ hồn nhiên:
Ngay từ khổ thơ đầu, tác giả đã thú nhận về tuổi thơ "ham chơi lười học", một đặc điểm phổ biến của trẻ con nông thôn. Sự háo hức chờ đợi mùa hè được tác giả so sánh với niềm vui khi có những "đồng xu" – nhỏ bé nhưng quý giá. Mùa hè với tác giả là thời gian tự do, tràn ngập niềm vui và không lo âu.

Khung cảnh thiên nhiên sáng sớm trong khổ thứ hai được tái hiện bằng những hình ảnh bình dị nhưng đầy sức gợi. Cảnh "mặt trời cất lên từ gọng vó" hay "bầy chim chiền chiện... kêu inh ỏi" đã vẽ nên một bức tranh đồng quê tràn đầy sức sống, nơi mọi thứ đều hòa quyện với sự trong trẻo, hồn nhiên của tuổi thơ.

Hoạt động vui chơi sôi động:
Tác giả dẫn người đọc vào buổi chiều hè đầy ắp tiếng cười với các trò chơi quen thuộc như bắt ve, thả diều, đá bóng, và tắm sông. Câu thơ "Ùa xuống sông thử sức trẻ ngư kình" gợi lên hình ảnh những đứa trẻ mạnh mẽ, tự do vùng vẫy giữa thiên nhiên trong lành.

Không chỉ có ban ngày, đêm hè cũng được khắc họa sống động qua ánh trăng và những trò chơi dân gian như rồng rắn, bịt mắt bắt dê, kéo co. Những kỷ niệm này không chỉ đơn thuần là niềm vui mà còn tạo nên sợi dây gắn kết tình bạn, in sâu vào tâm hồn mỗi đứa trẻ.

Ý nghĩa sâu sắc:
Hình ảnh làng quê và các hoạt động tuổi thơ trong bài thơ mang tính biểu tượng. Nó không chỉ là ký ức riêng của tác giả mà còn là hình ảnh chung của bao thế hệ đã lớn lên ở vùng quê Việt Nam. Qua đó, bài thơ khơi gợi tình yêu quê hương, lòng trân trọng những giá trị truyền thống, và sự tiếc nuối trước sự trôi qua của thời gian.

Nghệ thuật biểu đạt:

• Ngôn ngữ giản dị, giàu chất thơ, gần gũi với đời sống thường ngày.
• Hình ảnh thơ cụ thể, chân thực, kết hợp hài hòa giữa thiên nhiên và con người.
• Âm thanh được tái hiện phong phú, từ tiếng chim, tiếng cười nói đến những âm vang của tuổi thơ.
• Bố cục bài thơ mạch lạc, cảm xúc phát triển từ mong chờ mùa hè đến kỷ niệm sôi động và kết thúc bằng nỗi nhớ.

Cảm nhận:

"Ký Ức Ngày Hè" làm sống lại những ký ức tuổi thơ đẹp đẽ, khiến người đọc như được sống lại một lần trong thế giới trẻ thơ vô tư lự. Bài thơ không chỉ là câu chuyện cá nhân của tác giả mà còn là lời nhắc nhở chúng ta về một phần cuộc đời đã qua – những ngày hạnh phúc giản đơn nhưng đáng quý.

Những ai từng trải qua tuổi thơ nơi làng quê chắc chắn sẽ thấy mình trong những câu thơ của Trần Đức Phổ. Nỗi nhớ về một thời đã qua, sự tiếc nuối trước dòng chảy vô tình của thời gian khiến ta trân trọng hơn những giá trị hiện tại. Bài thơ nhẹ nhàng mà sâu lắng, giản dị mà lay động, để lại dư âm khó phai trong lòng người đọc.

Kết luận:
"Ký Ức Ngày Hè" không chỉ là một bài thơ mà còn là một dòng nhật ký cảm xúc, một hồi ức về tuổi thơ đã mất. Qua tác phẩm, Trần Đức Phổ không chỉ kể lại câu chuyện của riêng mình mà còn gợi lên trong lòng mỗi người đọc những ký ức đẹp đẽ, giúp ta thêm yêu và trân trọng những giá trị bình dị của cuộc sống.