bài 15 - Huế

 

Huế

Tác giả: Trần Đức Phổ

____Tặng một người bạn xứ Huế

Huế duyên dáng vẫn muôn đời êm ả
Xanh ngắt trời, và tím áo mộng mơ
Những bóng hồng nhẹ nhàng như chiếc lá
Đã khơi nguồn cho trăm vạn bài thơ

Đất Thần kinh như bông hoa diễm lệ
Giấu trong lòng những bí mật thâm cung
Và lăng tẩm đứng uy nghi, đường bệ
Vừa xa hoa, vừa đậm nét oai hùng

Cầu Tràng Tiền vẫn vươn mình kiêu hãnh
Nối đôi bờ quá khứ với tương lai
Chợ Đông Ba nón bài thơ em bán
Một lần mua nhưng trọn kiếp nhớ hoài

Những cô gái họ Công Tằng, Tôn nữ
Dòng trâm anh, đài các của ngày xua
Có bao giờ chạnh lòng thương quá khứ
Thuở huy hoàng đất nước hãy còn vua?

Huế lãng mạn như người tình Vĩ Dạ
Huế ngọt ngào như điệu hát sông Hương
Chỉ đến Huế một lần mà ai đã
Suốt một đời cứ trộm nhớ, thầm thương

June 1, 2018 

 

Lời bình

Bài thơ "Huế" của Trần Đức Phổ là một bức tranh thơ vừa cổ kính, vừa lãng mạn, tái hiện vẻ đẹp trầm mặc và duyên dáng của mảnh đất cố đô. Qua từng khổ thơ, tác giả không chỉ vẽ lên hình ảnh nên thơ của Huế mà còn gửi gắm tình yêu, sự trân trọng và niềm hoài niệm đối với mảnh đất này.

1. Vẻ đẹp duyên dáng và thơ mộng của Huế

Huế duyên dáng vẫn muôn đời êm ả
Xanh ngắt trời, và tím áo mộng mơ
Những bóng hồng nhẹ nhàng như chiếc lá
Đã khơi nguồn cho trăm vạn bài thơ

Mở đầu bài thơ, tác giả gợi lên một Huế nhẹ nhàng, êm đềm như chính tính cách trầm lắng của mảnh đất này. Hình ảnh "xanh ngắt trời" và "tím áo mộng mơ" đặc trưng của Huế không chỉ làm nổi bật vẻ đẹp thiên nhiên, mà còn gợi nhắc đến văn hóa áo dài tím, biểu tượng của người con gái xứ Huế. Huế không chỉ là nơi chốn, mà còn là nguồn cảm hứng bất tận, làm say đắm tâm hồn bao thi nhân.

2. Nét cổ kính và huyền bí của đất Thần kinh

Đất Thần kinh như bông hoa diễm lệ
Giấu trong lòng những bí mật thâm cung
Và lăng tẩm đứng uy nghi, đường bệ
Vừa xa hoa, vừa đậm nét oai hùng

Huế hiện lên như một bông hoa rực rỡ, nhưng lại mang trong mình những "bí mật thâm cung." Đó là sự kết hợp giữa vẻ đẹp cổ kính, sâu lắng của lịch sử với dấu ấn uy nghi của các lăng tẩm triều Nguyễn. Những từ ngữ "uy nghi," "đường bệ," "xa hoa," "oai hùng" gợi lên bức tranh vừa lộng lẫy, vừa trang nghiêm, nhấn mạnh giá trị lịch sử và văn hóa của cố đô.

3. Sự kết nối giữa quá khứ và hiện tại

Cầu Tràng Tiền vẫn vươn mình kiêu hãnh
Nối đôi bờ quá khứ với tương lai
Chợ Đông Ba nón bài thơ em bán
Một lần mua nhưng trọn kiếp nhớ hoài

Hình ảnh cầu Tràng Tiền là biểu tượng kết nối giữa quá khứ và hiện tại của Huế. Cây cầu không chỉ mang giá trị giao thông mà còn là chứng nhân lịch sử, chứng kiến bao biến cố thăng trầm của cố đô. Chợ Đông Ba với chiếc nón bài thơ lại gợi lên nét sinh hoạt văn hóa bình dị, gần gũi. Hình ảnh "một lần mua nhưng trọn kiếp nhớ hoài" thể hiện sức hút của Huế, nơi từng chi tiết nhỏ cũng đủ khắc sâu vào tâm trí người đến.

4. Hoài niệm về những con người quý tộc xưa

Những cô gái họ Công Tằng, Tôn nữ
Dòng trâm anh, đài các của ngày xưa
Có bao giờ chạnh lòng thương quá khứ
Thuở huy hoàng đất nước hãy còn vua?

Tác giả đưa người đọc trở về thời kỳ vàng son của triều Nguyễn, khi những cô gái thuộc dòng dõi quý tộc "Công Tằng, Tôn nữ" sống trong sự đài các, phong lưu. Câu hỏi "Có bao giờ chạnh lòng thương quá khứ" gợi lên nỗi hoài niệm về thời huy hoàng của vương triều, đồng thời khắc sâu vẻ đẹp tinh tế, kiêu sa mà Huế từng lưu giữ.

5. Sự lãng mạn và lưu luyến khi nhắc về Huế

Huế lãng mạn như người tình Vĩ Dạ
Huế ngọt ngào như điệu hát sông Hương
Chỉ đến Huế một lần mà ai đã
Suốt một đời cứ trộm nhớ, thầm thương

Khổ thơ cuối là cảm xúc lắng đọng và mãnh liệt nhất của tác giả dành cho Huế. Hình ảnh Huế được ví như "người tình Vĩ Dạ" – vừa gần gũi, vừa mộng mơ, đầy chất thơ. Điệu hát sông Hương lại mang nét ngọt ngào, dịu dàng như chính con người Huế. Tác giả khẳng định sức hút của Huế: chỉ cần đến một lần là đã đủ để khắc sâu vào tâm khảm, khiến ai đi xa cũng phải "trộm nhớ, thầm thương."

Cảm nhận chung

Bài thơ "Huế" không chỉ là bức tranh tả cảnh, mà còn là một bài ca ngợi tình yêu và niềm tự hào dành cho mảnh đất cố đô. Qua ngôn từ mềm mại, giàu hình ảnh, tác giả đã tái hiện một Huế duyên dáng, thơ mộng, và trầm mặc với tất cả những giá trị lịch sử, văn hóa, và con người nơi đây.

Bài thơ không chỉ gợi lên cảm xúc lưu luyến cho những ai từng đặt chân đến Huế, mà còn khơi dậy trong lòng người đọc niềm khao khát được khám phá và trải nghiệm vẻ đẹp lặng lẽ mà say đắm của mảnh đất cố đô.